تاریخچه:
هواپیمای Tu-160 را باید پاسخی به بمبافکن B-1 دانست، آن هم چه جوابی! 20
درصد بزرگتر از B-1. در واقع Tu-160 سنگینترین و بزرگترین هواپیمای جنگی
میباشد که تاکنون در جهان تولید شده است. این هواپیما، سرعتی بالغ بر 2
ماخ دارد و قادر است در شعاع عمل بسیار بزرگی، بدون نیاز به سوختگیری،
عملیات نماید. این هواپیما دارای پسای کم (اصطکاک هوایی)، و بنا بر
گزارشانی، دارای اثر راداری کوچکتری نسبت به B-1 است.
هواپیمای Tu-160 یک بمبافکن استراتژیک چندمنظوره است که برای عملیات در
حالتهای پرواز زیرصوت – ارتفاع پائین و پرواز مافوقصوت – ارتفاع بالا،
طراحی شده است.دو محل حمل بمب در این هواپیما، میتوانند به نحوی بارگذاری
شوند که برای دو ماموریت مختلف، هواپیما بتواند عمل نماید. برای نمونه
میتوان به حمل موشکهای استراتژیک کروز، موشکهای کوتاهبرد هدایت شونده،
بمبهای هستهای، معمولی و انواع مین اشاره کرد. هرچند تسلیحات اصلی این
بمبافکن، موشکهای کوتاهبرد هدایت شونده و موشکهای کروز هستند که (این
هواپیما) را قادر میسازند دست به حملات اتمی بر علیه اهداف قبلن مشخص شده
که مختصات دقیق آنها حین پرواز ارسال میشود، بزند. پس از بارگذاری این
هواپیما با تسلیحات بسیار دقیق، آنگاه میتواند بر علیه اهداف متحرک یا
اهداف تاکتیکی به کار گرفته شود.
شروع طراحی Tu-160 :
هواپیمای Tu-160، حاصل رقابت تسلیحاتی دوران جنگ سرد برای ساخت یک بمبافکن
چندمنظوره بود. آن زمان از طرف دفتر طراحی توپالف، این هواپیما به عنوان
نمونهای که از قطعات هواپیماهای Tu-144، M-18 و سوخویT4 استفاده میکرد،
پیشنهاد شد. اگرچه پروژهای ساخت هواپیمایی که توسط دفتر طراحی میاسیشف
(Myasishchev) ارائه شده بود هواپیمای M-18)، در عمل بسیار موفقیتآمیز
از آب درآمده بود) ولی تشکیلات و سازماندهی شرکت معظم توپالف، دارای
توانایی بالقوه بیشتری برای ساخت و اجرای این پروژهء بزرگ (ساخت بمبافکن
مافوقصوت) بود. از این رو برای کار توسعه و طراحی این هواپیما بنا شد از
قطعات ساخته شده و طراحیهای انجام شده برای بمبافکن M-18 استفاده شود.
پروژه (ساخت هواپیما) توسط V.N. Binznyuk نظارت شد.آزمایشات تمرینی (این
هواپیما) در پایگاههای هوایی اتحاد شوروی، به سال 1987 آغاز شدند و تولید
انبوه این هواپیما در صنایع هواپیماسازی کازان (Kazan) انجام شد. شرکت
هواپیماسازی کازان ( KAPOمخففKazan Aircraft Production Organization) با
توجه به تجربه فراوانی از تولید این هواپیما بدست آورده بود، عهدهدار
ارتقاء 15 فروند از بمبافکنهای Tu-160 نیروی هوایی روسیه شد. برنامه تهیه
شده توسط دفتر طراحی توپالف برای ارتقاء، شامل سیستمهای هدفیاب جدید،
موشکهای کروز و سیستمهای جنگالکترونیک این هواپیماها بود.
اولین پرواز:
اولین پرواز این هواپیما به تاریخ 18 دسامبر 1981 انجام شد، هرچند سه هفته
قبل، ماهوارهء جاسوسی ایالات متحده، تصاویری از این هواپیما تهیه کرده بود و
مقامات نظامی آمریکا ابتدا بر روی آن، نام RAM-P را نهادند و سپس
BlackJack (شلاق چرمی ) نامیده شد، هرچند به علت پارهای مشکلات و کمبود
اعتبار برای تولید نهایی، پروژه ساخت این بمبافکن چند سالی متوقف شد
تولید انبوه:
به سال 1981، دفتر طراحی توپالف (OKB Tupolev) دو فروند نمونهء اولیه از
این را تولید نمود؛ یک فروند بمبافکن و یک فروند دیگر جهت انجام آزمونهای
استاتیک (روی زمین) اولین آزمون پروازی با هواپیمای سریال 70 به تاریخ 19
دسامبر 1981 انجام شد. در طول انجام آزمونهای پروازی، یک فروند از
هواپیماها ساقط شد. پس از کمی توقف، به زودی آزمونها آغاز شدند. تولید سری
(انبوه) این هواپیمای بمبافکن، به طور رسمی به سال 1984 در کارخانهء کازان
(پس از در اختیار گرفتن نقشههای طراحی) آغاز شد. در ابتدا برنامهای
برای تولید 100 فروند هواپیما درنظر گرفته شده بود، اما تا سال 1992 که
تولید آنها متوقف گشت، تنها 36 فروند بمبافکن تولید گشته بود.
هواپیمای Tu-160 عمدتن به وسیلهء مشخصاتی نظیر دم هواپیما (مجموعهء سکان
عمودی و افقی) که بالاتر از بدنه قرار گرفته است و بالهای متغیر که از
زاویهء 20 الی 65 درجه باز میشوند، شناسایی میشود. این بالهای متغیر،
نقش اساسی را در ایجاد قابلیت پرواز فراصوت فراهم میآورند، بدین معنی که
برای برخاستن از باند، بالها کاملن باز میشوند تا طول دویدن روی باند
کوتاه شود و برای پرواز فراصوت، بالها بسته میشوند تا برا کم شده و
هواپیما بتواند مدت طولانی با سرعت فراصوت پرواز نماید.
4 موتور بسیار پرقدرت توربوفن از نوع NK-32 این غول را به پرواز درمیآورند
این موتورها به وسیلهء دفتر طراحی کوزنتسف (OKB Kuznetsov) به سال 1977
طراحی و ساخته شدند. این موتورها، به صورت دوتایی در زیر قسمت ثابت بالها
نصب شدهاند، دارای ورودی هوای مربع شکل و خروجیهایی هستند که تا انتهای
لبههای دم امتداد یافتهاند.
مشخصات موتور:
پیشرانه Kuznetsov NK-32 که به طور خاص برای بمب افکن استراتژیک مافوق صوت
Tupolev Tu-160 طراحی و ساخته شده از نوع توربوفن با دو کمپرسور (سه
محور) و یک مجموعه فن نیز در ابتدای موتور بعلاوه یک ردیف توربین متناظر با
آن در انتهای موتور و قابلیت سرد کردن گاز های خروجی با ترکیب کردن گاز
های داغ خروجی موتور با هوای سرد را دارا میباشد این پیشرانه جزو بزرگترین
و قوی ترین ها در نوع خود است و قابل مقایسه با General Electric GE90
ویژگی ها به شرح زیر است :
حداکثر توان : 245 کیلو نیوتون 55000 پاوند
توان متوسط : 137 کیلو نیوتون 31000 پاوند
OPR (به معنی نسبت کلی فشار درتوربین که این ویژگی به موتور اجازه میدهد
از نازل بزرگتری استفاده کند و نسبت فشار بالاتر یعنی بهره وری بالاتر که
البته مزایا ومعایبی در پی دارد) : 28.4
طول : 20 فوت (6 متر)
قطر: 4.79 فوت (1.46 متر)
وزن :7500 پاوند (3400 کیلوگرم)
مجموعا 4 موتور با توان : 980 کیلو نیوتون 220000 پاوند
به هنگام طراحی، به نکاتی جهت کاهش اثر وجود این هواپیما (پنهانکاری)،
توجه بسیاری شد. این اقدامات شامل کاهش اثرات مادون قرمز (Infrared) ایجاد
شده توسط حرارت موتورها و اثر ایجاد شده بدنهء هواپیما روی رادار بود.
آزمایش این اقدامات (قابلیت مخفیسازی)، برای اولین بار به سال 1980 بر روی
یک بمبافکن Tu-95 انجام شد. در طرح هواپیمای Tu-160 برای کاهش اثر ایجاد
شده روی رادار، کمپرسور موتورها، تک مرحلهای طراحی شدند و از مواد مخصوص
جاذب امواج رادار استفاده گشت.
این نکته نیز جالب توجه است که طرح بمبافکن B-1B (همتای آمریکایی Tu-160)
برای افزایش خصلت پنهانکاری از رادار (Stealth) مجددن مورد بازنگری و
تغییرات گسترده قرار گرفت و شکل ورودی هوای موتورهایش تغییر پیدا کرد، در
حالی که طرح و شکل موتورهای Tu-160 از ابتدا قابل اعتماد بود. طراحی مجدد
شکل موتورهای B-1B منجر به قابلیت دست یافتن این بمبافکن از سرعت گذرصوت
به سرعت فراصوت میگردید (پیش از آن، مدل اولیهء B-1 نتواسته بود از سرعت
0.99 ماخ فراتر رود) در حالی که بمبافکن Tu-160 در همان مدل اولیه، به
راحتی توانست به سرعت 2.07 ماخ دست پیدا کن
ورود به خدمت :
به تاریخ می 1987، اولین بمبافکن، رسمن وارد خدمت در نیروی هوایی اتحاد
شوروی شد. تا پایان سال 1991، تعداد 19 فروند Tu-160 در گردان 184 نیروی
هوایی شوروی در اوکراین در خدمت بودند؛ در آن سال و پس از فروپاشی اتحاد
شوروی، اوکراین، این هواپیماها را جزء دارایی خود اعلام کرد و از پس دادن
آنها به روسیه خودداری نمود.به سال 1992 گردان 121 نیروی هوایی روسیه،
مستقر در فرودگاه B.G. Engels)) به بمبافکنهای Tu-160 مجهز شد. سپس
بمبافکنها، جهت حمل موشکهای دوربرد، مورد آزمایش قرار گرفتند. بر اساس
گزارشات رسیده، به تاریخ 2 جولای 1999، کارخانهء هواپیماسازی قربانف –
کازان، دستوری از وزیر دفاع روسیه مبنی بر تکمیل طرح تولید بمبافکن
استراتژیک Tu-160 دریافت کرد. بنابراین، مدیر کل این کارخانه - Nail
Hairullin – قراردادی به مبلغ 45 میلیون روبل را جهت آغاز تولید این
بمبافکن امضاء کرد
طراحی بدنه :
بدنه این بمبافکن یک ویژگی ممتاز دارد، (آن هم) این است که با افزایش سرعت
هواپیما، با جمع شدن بالها و رسیدن به زاویهء 65 درجه، کل پیکربندی
هواپیما به صورت یکپارچه به نظر میرسد. بدنهء هواپیما بر اساس ستونهای
تیتانیومی ساخته شده است که این سنونها به کل بدنه جوشکاری شدهاند و تمام
اجزاء بدنه به واسطهء ستونهای تیتانیومی، مقاوم گشته است.همانطور که پیشتر
گفته شد، بالهای متغیر از 20 تا 65 درجه جمع میشوند. این قابلیت، امکان
خوبی برای پرواز فراصوت یا زیرصوت میدهد. سکان افقی و عمودی نیز یکپارچه
است و تمامن متحرک .این هواپیما از کنترل الکترونیکی سطوح متحرک هواپیما
یعنی سیستم Fly By Wire استفاده میکند که برای به حرکت درآوردن فلپها و
شهپرهای این غول پرنده، استفاده از این سیستم، اجتناب ناپذیر است.
در این هواپیما از سه مجموعه چرخ کوتاه برای فرود استفاده میشود. چرخ
انتهایی در هرکدام از این سه مجموعه، کارکرد ترمز را نیز دارد. ضمن اینکه
برای ترمز، از یک چتر مخصوص نیز استفاده میشود.
کابین خلبان :
خدمه این هواپیما شامل یک خلبان، یک کمک خلبان، یک ناوبر و یک اپراتور است.
هر چهار خدمه، مجهز به صندلیهای پرتاب شونده از نوع صفر – صفر هستند. این
صندلیها، امکان پرش ایمن را در حداکثر ارتفاع و حداکثر سرعت و حتا در حال
پارک و ایست کامل، فراهم میآورند. (صندلیهای پرتب شوندهء صفر – صفر یعنی
قابلیت پرتاب در سرعت و ارتفاع صفر)
در کابین این هواپیما، تمام اطلاعات ارسالی از بیرون (نظیر سرعت، ارتفاع،
زاویهء حمله و . . . ) به طور معمول به وسیلهء نمایشگرهای عقربهای یا
چراغهای اخطار نشان داده میشود.
طبق معمول تولیدات روسی که دارای ضعف مفرط در زمینهء آلات دقیق الکترونیکی
هستند، از نمایشگرهای تلویزیونی، خبری نیست. ضمنن از نمایشگر سربالا (HUD)
نیز استفاده نشده است.
در این هواپیما، به جای دستههای کنترل چرخی شکل یا چهار تکه که معمولن در
هواپیماهای ترابری بزرگ یا بمبافکنها استفاده میشود، همانند جنگندههای
سبک، از کنترل استیک (میله شکل) استفاده شده است.
امکانات رفاهی خدمه :
یک قسمت برای استراحت در نظر گرفته شده است که شامل دستشویی، مکانی برای خواب و یک سیستم حرارتی جهت گرم کردن غذا میباشد.
تسلیحات:
در این هواپیما امکان استفاده از تسلیحات گوناگونی وجود دارد: انواع بمبهای
هستهای، تسلیحات معمول (بمبها و موشکهای غیرهستهای) و موشکهای کروز
دوربرد؛ نظیر SRAM و ALCM ، که در دو محفظهء مخصوص تسلیحات، بارگذاری
میشوند.
موشکهای دوربرد استراتژیک کروز از نوع Kh-55MS که در ناتو به نام AS-15 Kent شناخته میشوند.
موشک Kh-55MS:
موشک دوربرد Kh-55MS یا ALCM به موتور توربوفن مجهز است و بیشتر به یک
جنگندهء سبک شباهت دارد تا یک موشک. این موشک بردی حدود 3000 کیلومتری دارد
و سرجنگی آن، مجهز به یک کلاهک هستهای به قدرت 200 کیلوتن میباشد
در محفظههای حمل جنگ افزار، میتوان به تعداد 24 فروند از موشکهای Kh-15P
را نصب کرد. این موشکها، در ناتو با کد AS-16 Kickback یا SRAM شناخته
میشوند. این موشکها نیز معمولن دارای کلاهک هستهای هستند، هر چند که
میتوانند به جای آن، از کلاهک معمول 250 کیلوگرمی استفاده کنند.
در مجموع، تا میزان 40 تن تسلیحات، میتوان بر این غول روسی، بارگذاری کرد
اویونیک :
در این هواپیما به طور وسیعی از کامپیوتر استفاده شده است و سیستمهای
آویونیک، شامل دستگاه نشانروی، ناوبری، سیستم کنترل پرواز، به همراه یک
رادار کنترل آتش و رادار ناوبر، سیستم ضدعمل الکترونیک و هدایت خودکار
هواپیما میباشد.
مجموعهء پیچیدهء ناوبری و سیستم هدفیاب به نام (RID):
این سیستم توسط یک رادار بسیار قدرتمند، اهداف مورد نظر خود را روی زمین یا دریا در فواصل بسیار دور، شناسایی میکند.
سیستم خودکار دنبال کردن عوارض زمین (کوهها یا تپهها) برای مخفی ماندن از رادار دشمن
اخلالگر الکترونیکی - رادیویی فعال و غیرفعال بسیار پرقدرت
نوع آلات دقیق کابین: الکترومکانیکی (عقربهای)
مشخصات کلی :
نام روسی : Tu-160
نام آمریکایی : Blackjack
سازنده: اتحاد جماهیر شوروی
طراح: دفتر طراحی توپولف (OKB-156 Tupolev)
کارخانه سازنده: کازان (Plant Nr. 22 Kazan)
خدمه : 4 نفر
پیشرانه : 4 موتور بسیار پرقدرت توربوفن از نوع NK-32 با حداکثر توان 245 کیلو نیوتون (55000 پاوند) با استفاده از پس سوز
وزن مخزن سوخت داخلی :: 109.770 کیلوگرم
سوختگیری هوایی: دارد غلاف سوختگیری هوایی در جلوی کابین خلبان و در داخل هواپیما، تعبیه شده است
صندلیهای پرتاب شوند: K-36DM(با قابلیت عمل در ارتفاع بالا و سرعت 2 ماخ)
مشخصات بدنه
طول: 54.1 متر
ارتفاع: 13.1 متر
فاصله دو سر بالها: در حال بسته = 35.6 متر و در حالت باز = 55.7 متر
مساحت بالها: 255.48 متر مربع
ویژگی بال متحرک دارد
سرعت : 2200 کیلومتر بر ساعت در ارتفاع بالا و 1030 کیلومتر بر ساعت در نزدیکی سطح زمین یا سطح دریا
نرخ اوجگیری: 70 متر بر ثانیه
حداکثر سقف پرواز: 16000 متر
سقف پرواز رزمی : 15000 متر
وزن خالی: 110.000 کیلوگرم (110 تن)
وزن سوخت: 148.000 کیلوگرم (148 تن)
حداکثر وزن سوخت قابل بارگذاری: 160.000 کیلوگرم (160 تن)
حداکثر وزن قابل برخاستن: 275.000 کیلوگرم (275 تن)
وزن عادی بارگذاری مهمات: 9000 کیلوگرم
حداکثر برد با بارگذاری مهمات 9000 کیلوگرم = 14000 کیلومتر
حداکثر برد با بارگذاری مهمات 40000 کیلوگرم = 10500 کیلومتر حداکثر وزن قابل بارگذاری: 40.000 کیلوگرم (40 تن)
سال آغاز طراحی: 1975
اولین پرواز: 12 / 19 / 1981
سال ساخت تولید سری: 1984
ورود به خدمت: 1987
بمب افکن B1-B Lancer
تاریخچه:
هواپیمای بی 1 بی، از خانواده بمب افکن های سنگین وزن است که به عنوان
جایگزینی برای هواپیمای بی 52 تولید شد. مدتها بود که تفکر بر این بود که
باید جانشینی که بتواند به خوبی از عهده وظیفه بمب افکن قدیمی و پا به سن
گذاشته بی 52 بر آید، چرا که هواپیمای بوئینگ 52، بمب افکنی بسیار قدیمی و
متعلق به دهه پنجاه بود که تکافوی نیازهای نیروی هوایی را نمی کرد و همه
روزه چند عدد از آن ها به جمع هواپیماهای از رده خارج شده با بازنشسته به
موزه های هوایی سپرده می شدند.
به خصوص با اعلام طرحی جدید برای بمب افکنی مدرن به نام بلک جک توسط شوروی
سابق، دیگر برای نیروی هوایی آمریکا بمب افکن های پیر بی 52 حرفی برای گفتن
نداشتند. در این جا بود که با ارئه طرح هواپیمای فوق مدرن B1-A، کارخانه
راک ول اینترنشنال Rockwell International وظیفه تولید آن را بر عهده گرفت،
ام پس از چندی، متخصصان متوجه آسیب پذیری بسیار بالای این بمب افکن در
مقابل رادار شدند و در نتیجه تصمیم بر آن گرفته شد که گونه ای جدیدتر با
امکانات بیشتر و ویژگی رادار گریزی بیشتر عرضه شود، که نهایتاً موجب طراحی و
تولید هواپیمای B1-B شد. هواپیمای B1-B یک بمب افکن دوربرد و میان قاره ای
است که قابلیت شلیک انواع موشک های هوا به سطح ASM مانند کروز و بازه
گوناگونی از بمب های همه منظوره و یا هدایت شونده و بمب های هسته ای را نیز
دارا است. این بمب افکن بسیار پیشرفته، می تواند بدون سوخت گیری مجدد، از
یک قاره به قاره ای دیگر سفر کند، ماموریت خود را انجام داده و سپس مراجعت
کند. یکی از ویژگی های چشم گیر این بمب افکن، بالهای متغیر آن است که از
تکنولوژی جمع شوندگی برای سرعت های بالا استفاده می کند. در این فناوری ،
با عقب رفتن بال ها در سرعت های بالا، فشار وارده بر آنها کم شده در نتیجه
از میزان پسای اضافی که بالها در سرعت های بالا تولید می کنند کاسته می
شود. مزیت دیگر بال متغیر این است که برای برخاست، می تواند بالهای خود را
به میزان حداکثر باز کرد تا با سرعت کمتری توانایی تیک آف وجود داشته باشد.
هواپیمای B1-B از چهار موتور توربوفن F-101 GE با سیستم پس سوز استفاده می
کند که توانایی کشش هر یک حدود 13500 کیلوگرم است. به دلیل داشتن چنین
موتورهای قدرتمندی است که این هواپیما را می توان جز هواپیماهای مافوق صوت
به حساب آورد، چرا که این بمب افکن می تواند با سرعت حداکثر 1.2 ماخ در سطح
دریا پرواز کند که از این لحاظ نیز برتری قابل توجهی نسبت به هواپیمای
B-52 دارد. این هواپیما طولی قریب به 44 متر داشته و عرض آن با بالهای
کاملا باز حدود 40 متر بوده و با بالهای بسته به حدود 23 متر می رسد.
حداکثر وزن برخاست این هواپیما بالغ بر 200 تن است که رقم بسیار برجسته ای
است. اولین مدل این هواپیما در سال 1985 تحویل شد و بعد از آن از سال 1986
به خدمت نیروی هوایی آمریکا در آمد و تا به امروز در سمت خود باقی است، هر
چند که به تدریج ظهور بمب افکن رادارگریز B2 را شاهد بودیم.
پیشرانه F-101 GE :
نوع : توربوفن با یک کمپرسور فشار پایین و دو کمپرسور فشار بالا
ساخت : جنرال الکتریک
طول : 4.6 متر
قطر : 1.4 متر
وزن : 4400 پاوند ( 1995 کیلو )
نوع کمپرسور : کمپرسور فشار پایین یک مرحله ای و کمپرسور فشار بالای 9 مرحله ای
حداکثر قدرت با پس سوز : 138 کیلو نیوتون (31000 پاوند)
مجموعا 4 موتور با حداکثر توان 538 کیلو نیوتون (124000 پاوند)
OPR : 26.8
بمب افکن B-1 بمب افکنی است چند منظوره ( در ابتدا به عنوان یک بمب
افکن استراتژیک هسته ای در مقابل بمب افکن های سری TU روسیه ساخته
شده بود ) با برد بلند و توانایی پرواز برای انجام عملیات های
بین قاره ای بدون انجام سوختگیری هوایی که برای درگیری با دشمنان
دارای توانمندی بالای دفاع هوایی ساخته شده است که میتواند انواع
سلاح های متعارف و غیر متعارف را به صحنه نبرد حمل کند .در اواسط
سال 1991 این بمب افکن به عنوان یک بمب افکن بازدارنده هسته ای در
برابر دشمنان تحت طرح عملیاتی یکپارچه ارتش امریکا (single integrated
operational plan:SIOP) مشخص گردید
تجهیزات الکترونیکی و پخش پارازیت ، تجهیزات اقدامات متقابل فرو سرخ
، رادار موقعیت یاب و سیستمهای هشدار دهنده به انضمام سطح مقطع کم
راداری باعث شده است که B-1B به عنوان یک پرنده مکمل دفاع هوایی
شناخته شود بالهای متغیر و موتورهای توربو فن نه تنها برد بالا و
پرواز در ارتفاعات پایین با سرعت بالا را برای این بمب افکن میسر
میکند ، بلکه امنیت این پرنده را ارتقا می دهد . بالهای تماما رو به
جلو پرنده به آن توانایی تیک آف کوتاه را در باند می دهد و نیز
میتواند در زمانهایی که پایگاه هوایی تحت حمله هستند سریعا برخاسته و
فرار کند ، این بالها بنا به نوع ماموریت توسط خلبانان به گونهای
تنظیم می شوند تا حد اکثر میزان کارایی را برای ففوذ و حمله در برد
زیاد در اختیار بمب افکن قرار دهد .
بمب افکن بی - 1- بی تا کنون رکوردهای متعددی در سرعت و برد و بار
قابل حمل را به نام خود ثبت کرده است . درسال 1994 این بمب افکن
از سوی انجمن هوانوردی بین اللمللی به عنوان یکی از 10 هواپیمای
بیادماندنی دنیا اعلام شد . بمب افکن بی - 1 - بی از یک رادار و
خلبان خودکار در سیستم هدایت خود بهره میگیرد که به خدمه این بمب
افکن امکان میدهد در هر کجای جهان ماموریت خود را بروز و یا
مختصات اهداف جدیدتر را دریافت کرده و بدون نیاز به کمک گیری از
سوی دیده بانان زمینی بمب ها را با دقت زیاد به سوی هدف رها کند .
علاوه بر این رادار بمب افکن دارای قسمتهای متعددی است که بنابه
ماموریت در نظر گرفته شده برای آن این قسمتها میتوانند قبل از
پرواز توسط خلبانان این پرنده بر روی ان نصب شوند، تجهیزات دفاعی
AN/ALQ161A که یک اخلالگر دفاعی الکترونیکی جامع تهدیدات راداری و
موشکی موجود در منطقه مورد ماموریت می باشند نیز به تجهیزات فوق
افزوده شده اند این سامانه همچنین قادر به شمارش و اخلال در مسیر موشک
های پرتابی به سوی بمب افکن از جهات گوناگون است و توانایی پخش
پارازیتهای الکترونیکی ، یا شراره و باریکه و یا نوارهای آلومینیومی
برای اخلال در سیستم رهگیر آن را داراست .همانند سامانه راداری
تهاجمی سامانه راداری دفاعی نیز متشکل از قسمتهای مختلف و گوناگونیست
که میتواند حتی در حین پرواز تعویض و با برنامه ریزی مجدد به روز
رسانی شده و اهداف وتهدیدات منطقه هدف را با توان بیشتری تحت
نظر دادشته باشد .
کابین
به روز رسانی های انجام شده بر روی این بمب افکن :
کاهش دادن سطح مقطع راداری آن برای دشوار کردن رهگیری آن توسط دشمن
بالا بردن قابلیت پرواز در ارتفاع پایین با حداکثر سرعت و مهمات
افزودن تجهیزات الکترونیکی پیشرفته برای بالا بردن مقاومت پرنده در مقابل تهدیدات
بهینه سازی های بیشماری نیز تا کنون بر روی این بمب افکن به
اجرا در آمده و شمار زیادی از انها نیز در حال مطالعه و
تحقیق میباشد . بخش اعظم این مطالعات و بهینه سازی ها مربوط به
بالا بردن قابلیت حمل تسلیحات متعارف در میدان های نبرد میباشد
که تحت عنوان برنامه بهینه سازی برای ماموریت های متعارف شناخته می
شود که از فو ریه سال 1993 به اجرا در آمده است . برای این منظور
نیروی هوایی ارتش امریکا مبلغی در حدود 2.7 میلیارد دلار در مدت
چندین سال برای ارتقا این بمب افکن اختصاص داد تا بی - 1 از
یک بمب افکن اتمی به یک بمب افکن نوین با قابلیت حمل تسلیحات
عادی تبدیل شود . در این پروژه همزمان با بروزرسانی تجهیزات سخت
افزاری متخصصان توانستند تا برنامه های نرم افزاری سیستم های مورد
نیاز آن را نیز بروز و در اختیار نیروی هوایی آمریکا قرار دهند .
برای انجام بروز رسانی های متعدد بمب افکنها به پنج مدل B,C,D,E,F
تقسیم شدند که بهینه سازی های هر بخش به شرح زیر است :
بهینه سازی های انجام شده بر روی بمب افکنهای مدل B
1- قابلیت نصب و پرتاب بمب های 500 پوندی غیر هدایت شونده MK-82
بهینه سازی های انجام شده بر روی بمب افکنهای مدل C
2 - قابلیت حمل و پرتاب 30 بمب خوشه ای از نوع CBU در هر سورتی
پرواز برای مقابله با پیشروی نیروهای زرهی و رزمی دشمن . این
برنامه در خلال سپتامبر 1996 تا آگوست 1997 انجام شده و به
پایان رسید . در این مرحله از بهینه سازی محفظه ها و پایلونهای
نگه داری بمب ها از حالت اورژینال خود خارج و به شکلی درآمدند
که توانایی حمل بمب ها در این محافظ از 28500 بمب در هر محفظه به
101000 پوند بمب خوشه ای در هر محفظه افزایش یافت . این بروز رسانی
بر روی بیش از 50 محفظه از بمب افکن ها انجام شد که تقریبا شامل
نیمی از ناوگان انها می شود
بهینه سازی های انجام شده بر روی بمب افکنهای مدل D
3- اضافه کردن سیستم تکرار پیام ALE-50 (یک سیستم الکترونیکی که با
ارسال پیامهایی جعلی به عنوان طعمه برای رادارهای دشمن عمل میکند )
به عنوان اولین شاخه دفاع متقابل الکترونیک و قابلیت حمل و پرتاب
بمب های JDAM با دقت بالا و نیز اضافه نمودن سیستم ضد پارازیت
anti-jam برای بالا بردن سطح امنیت مخابراتی به هنگام ماموریت
پس از تخصیص بودجه لازم در خلال فوریه 1996 تا فوریه 1997 کار نصب
سیستم و حامل های پرتابگر بمب های JDAM بر روی این بمب افکن شتاب
بیشتری به خود گرفت و مقرر شد در کمتر از 18 ماه یعنی تا
فوریه 1999 به اتمام برسد . با تهیه حداکثر بودجه ممکن مقرر گشت
یک گروه شامل هفت فروند از این بمب افکن ها تا مدت مذکور تجهیز
و به ناوگان هوایی آمریکا بپیوندد . اولین گروه شامل سه بمب
افکن تجهیز شده در دسامبر سال 1998 آماده و تحویل شدند . و باقی
آنها نیز تا فوریه 1999 تجهیز و در پایگاه هوایی الس وورت
Ellsworth مستقر شدند
بهینه سازی های انجام شده بر روی بمب افکنهای مدل E
4- بروزرسانی های انجام شده شامل سیستم (Wind Corrected Munitions
Dispenser WCMD) و استفاده از سلاح ( Joint Standoff Weapon -JSOW ) و
نیز موشک هوابه سطح ( Joint Air to Surface Standoff Missile-JASSM ) که در
فوریه 2002 محقق شد .
بهینه سازی های انجام شده بر روی بمب افکنهای مدل F
5- بهینه سازی در سیتم های الکترونیکی و ضد الکترونیک و نیز سیستم امنیتی مخابراتی JAM که تا فوریه 2002 به پایان رسید
الکترونیک در بمب افکن :
کمپانی نظامی بویینگ BMAC یکی از کمپانی هایی است که در ساخت سیستم های
ناوبری و الکترونیک این هواپیما شرکت داشته است.این کمپانی نقش بسیار زیادی
در ساخت و توسعه سیستم های پیش اخطار الکترونیک این هواپیما داشته
است.سیتم دفاعی و ناوبری این هواپیما که به اختصار OAS نامیده میشود شامل
مدارهای پیچیده و حساس الکترونیک است که پرواز هواپیما را به سوی هدف را
باعث شده و پرتاب بمب ها و موشک های آن را کنترل میکند.همچنین این سیستم
اعمال مربوط به دفاع را نیز بر عهده داشته وقادر به تست خود و سایر سیستم
های داخلی هواپیما است.این سیستم با یک سری صفحه های نمایش و اسباب کنترل و
سنسور ها در ارتباط بوده وقادر به کنترل و اداره عملیات جنگی سلاح های آن
میباشد.این سیستم نوع بسیار کامل تر و پیشرفته تر هواپیما های B-1 و B-52
است.این سیستم طوری طراحی شده که بتواند در آینده با سلاح هایی مثل موشک
های کروز را به راحتی پذیرا باشد.
ایترفیس پیشرفته دیتا بیس در بین اغلب بخش های سیستم ناوبری و المان های آن
استفادخه شده استسیستم فرعی هواپیما توسط خط اطلاعاتی کامپیوتر ها کنترل
میشوند.
بویینگ میگویدکه با استفاده از یک سیستم تدافعی جدید ناوبری اینرشال,یک
رادار تدافعی جدید, و چندین رادار دوپلر و ارتفاع یاب جدید سیستم تسلیحاتی
این هواپیما پیشرفت زیادی پیدا کرده است.سیستم ناوبری اینرشال B-1 از نوع
SKN-2440 و ساخت شرکت سینگرکرفوت می باشد.در این سیستم اینرشال از قطعات
دقیق ویک مینی کامپیوتر با سرعت زیاد استفاده شده است تا بار محاسباتی و
عملیاتی کامپیوتر اصلی کمتر شود.در این هواپیما بویینگ از سیستم دوکاناله
راداراز نوع APG-66 استفاده کرده است.این رادار قبلا در اف-16 استفاده شد و
جایگزین APQ-146 و APQ-144 در بی-1 شده است.همین رادار جدید است که (بی-1
بی) این توانایی را داده است تا تا با سرعت صوت در ارتفاع 70 متری حرکت
کندو به فضای دشمن نفوذ کند.
در ساخت این رادار بویینگ با وستینگهاوس همکاری داشته است.از جمله مزایای این رادار کوچک بودن سطح مقطع و در نتیجه اندازه آن است.
(تله ران دایان) آنتن منفردی را ساخته است که با استفاده از آن سرعت
هواپیما در محور های مختلف قابل اندازه گیری است.رادار ارتفاع یاب و نشان
دهنده ارتفاع بی-1 بی توسط هانیول ساخته شده است.پانل کنترل مرکزی توسط
بویینگ ساخته شد.
ایستگاه های اپراتور دفاعی و تهاجمی B-1B:
واحد های کنترل هواناوی و بخش های ذخیره اطلاعات , فرامین لازم برای پرواز
توسط IBM ساخته شده است IBM با استفاده از تکنولوژی مدرن در این هواپیما
از حافظه های الکترونیک جدیدی استفاده کرده است که میتواند 524000 کلمه
اطلاعاتی را در خود ذخیره کند.به علوه زمان دسترسی به این اطلاعالت بسیار
سریع است.قابلیت ذخیره سازی این حافظه ها تا 1 بیلیون بار قابل گسترش است.
واحد های کنترل ناوبری این هواپیما از نوع AP-101F با گنجایش 226000 کلمه
است.
این واحد قادر به انجام بیش از یک میلیون عملیات در ثانیه هستند.
صفحه های نمایش کابین بی-1 بی اطلاعات مختلف را چه در حالت دفاع و چه در
حالت حمله نشان میدهد.این صفحه شامل سه صفحه نمایش چند کاره,یک واحد نمایش
الکترونیک و یک دستگاه ضبط تصویر می باشد.این تجهیزات توسط کمپانی اسپری
ساخته شده است.اسپری همچنین صفحه نشان دهنده وضعیت عمودی, سیستم تثبیت
ژیروسکوپی, و سیستم کنترل پرواز این هواپیما را ساخته است.
سیستم های هوا ناوی دفاعی تهاجمی در B-1B:
واحدی که سیستم های هواناوی بی-1 بی را به هم وصل میکند MIL-STD-1553 نام
دارد که یک باس مولتی پلکس الکترونیکی است.و با سرعت انتقال اطلاعات با
سرعت 1 مگا هرتز(یا 1 میکرو ثانیه).با استفاده از این واحد دیگر احتیاج به
100 کیلومتر سیم و 32000 قطعه دیگر در بی-1 بی نیست.
AN/ALQ-161 سیستمی که توسط بخش (ایل کمپانی ایتون)ساخته شده و به هواپیما
توان نفوذ در ناحیه تدافعی دشمن را میدهد. ALQ-161 در سال 1970 با
موفقیت بر روی بی-1 امتحان شد.این سیستم شامل کامپیوتر هایی است که به
راحتی قابل برنامه ریزی میباشند.این سیستم پیچیده الکترونیک به طور مداوم
وضعیت هواپیما و تجهیزات آن را با تهدیدات احتمالی آینده دشمن تطبیق
میدهدتا حداکثر آمادگی برای برخورد -دفاع و حمله وجود داشته باشد.
هر سیستم AN/ALQ-101 تعداد زیادی آنتن گیرنده و فرستنده را شامل می شود که همه را نیز کنترل میکند.
این آنتن ها می توانند هر فرکانسی در هرجهت و باندی بگیرند.اینها در واقع
گوش های هواپیما هستند.به علاوه این سیستم نیز دارای کامپیوتری است که در
مخابرات هواپیما استفاده میشود.
ظرفیت سلاحهای اتمی B-1:
از سال 1985 تا 1997 B-1B یک بمب افکن هستهای بود. به این ترتیب که :
حداکثر سرعت این هواپیما 1.25عدد ماخ میباشد.
وزن کل هواپیما هنگام take off معادل 477000 پوند میباشد.
کمترین میزان پرتاب سلاح هستهای آن AGM-69A
سیستم ترکیبی تهاجمی تدافعی الکترونیکی وستینگهاوس همراه با رادار
دیافراگمی(این سیستم یک سیستم خودکار گیرنده فرستنده هست که در مواقعی که
نیاز به شلیک میباشد با توچه به رادار اختصاصی به صورت خودکار فعالیت خود
را انجام می دهد)
توضیح دیگر اینکه وستینگهاوس یک دانشمند آمریکایی در رشته الکترونیک میباشد.
نمایی از جایگاه تسلیحات داخل بدنه
ظرفیت سلاحهای معمولی B-1B:
پس از پایان جنگ سرد، این هواپیمای بمب افکن جهت پشتیبانی از سلاحهای
معمولی مورد استفاده قرار گرفت. 32 فروند از این هواپیما با شروع سال 2001
باز نشست شدند(برای همیشه از سورت پروازی خارج شدند).68 فروند دیگر از 100
فروند آن همچنان مورد استفاده قرار گرفتند. از مشخصات بارز این هواپیماها
که با تغییراتی ویژه و خاص توسط کمپانی بوئینگ روی آنها صورت گرفته که
حداکثر بازدهی را داشته باشند که به این شرح میباشد:
یکی از تغییرات یا به عبارتی اصلاحاتی که توسط بوئینگ روی این هواپیما صورت
گرفته تغییرات نرم افزاری و سخت افزاری بوده که قدرت این هواپیما را به
لحاظ جذب و نگهداری بمبها تا تعداد 24 بمب MK84 ،84 بمب MK82 و همینطور 30
یونیت از بمبهای رایج افزایش داده اشت.
مرحله بعدی تغییرات اصلاح سیستم GPS این هواپیماست،JDAM یا همان اتصال
مستقیم حمله مهمات ((joint direct attack munitions ) نویزگیر سیستم
رادیویی هواپیما ALE-50 (این سیستمی است که برای فریب رادار دشمن میباشد)
نیز از مراحل بعدی هستند.
مورد بعدی تغییرات در سیستم کنترل کامپیوتری ماموریت هواپیماست،WCMD که
ترجمه عبارت اصلی آن ماشین تقویت بادی توزیع مهمات است. ایجاد فاصله مناسب
بین بمبها در حین آزاد کردن افکنده آنها بر پدافند دشمن، JASSM اتصال
ماموریتهای هوا به زمین و توانایی به کارگیری همزمان یا شلیک همزمان مدلهای
مختلف سلاحهای موجود نیز جزء این تغییرات هستند.
از دیگر امکانات و اصلاحاتی که روی این هواپیما تعبیه و انجام شده و یا در
آینده نزدیک خواهد شد، سیستم رادیویی دیجیتال، نمایشگر کاکپیت و گسترش
سنسورهای هواپیما و سیستمهای الکترونیکی آن، گیرنده رادار هشدار، سیستم
باربری و همچنین سیستم حمل سلاح است.
عملیات و دستاوردها :
هواپیمای B-1B با انجام یکسری عملیات و همچنین داشتن یکسری دستاوردها خود را در رده متمایزی قرار داده است:
عملیات روباه صحرا 1998 عراق
نیروهای هم پیمان 1999 کوزوو
آزادی پرطاقت 2001
حمله به عراق 2003
مشخصات کلی :
نام : B1-B Lancer
سازنده : ایالات متحده مریکا
کارخانه سازنده : راک ول اینترنشنال
تعداد خدمه : 4 نفر شامل 1نفر خلبان اصلی و 1 افسر تهاجم و یک نفر افسر دفاع نظامی و فرمانده هواپیما
پیشرانه : 4 عدد موتور توربوفن مدل F-101-GE-102 جنرال الکتریک با حداکثر توان 138 کیلو نیوتون 31000 پاوند
طول بدنه : 44.5 متر
فاصله دو بال : در حالت باز 41.8 در حالت بسته 24.1
ارتفاع : 10.4
وزن خالی :86180 کیلو گرم(86 تن)
حداکثر وزن :216630 کیلو گرم(216 تن)
حداکثر سرعت :1448 کیلومتر بر ساعت یا 1.34 ماخ
حداکثر ارتفاع پروازی : 18000 متر
قابلیت سوخت گیری هوایی دارد
مخزن سوخت : 38000 لیتر
برد عملیاتی : 5543 کیلومتر
ویژگی بال متحرک دارد
سال ورود به خدمت : اولین نمونه در سال 1985 تحویل شد و از سال 1986 به طور رسمی به خدمت نیروی هوایی امریکا در آمدند
قیمت : 283 میلیون دلار در سال 1998
تسلیحات قابل حمل :
6 جایگاه خارجی برای 27000 کیلوگرم بمب و سه محفظه داخلی برای 34000 کیلو مهمات.
84 عدد MK 62- MK82
8 عدد MK-65
30 عدد CBU87/89 – CBU97
30 عدد CBU105 - 04CBU103- CBU1
24 عدد GPS GUIDED BOMB GBU31
17 عدد GBU38 GPS GUIDED BOMB
24 عدد MK84
96 تا 144 عدد GBU39
16 عدد B61
۹۳/۰۱/۰۶
۰
۰
مصطفی نداف