خلبانان اف-14 نیروی هوایی شاهنشاهی ایران، از بهترین و زبده‏ترین خلبانان نیروی هوایی ایران به شمار می‏رفتند، (اگرچه خلبانان اف-4 و اف-5 ایران ممکن است بر سر این جمله مشاجره کنند و گاه بر آن خرده بگیرند، زیرا پیش از انقلاب‎‏، نیروی هوایی ایران یکی از پنج قدرت اول جهان به شمار می‏رفت) به همین دلیل، این خلبانان با افتخار لباس خود را که با دیگران متفاوت بود، بر تن می‎کردند؛ اگرچه نشان یگان آنها (در لباسشان) کمتر مشهود بود و هرگز بر روی هواپیما نشانی از یگان خدمتی درج نمی شد و تنها شماره پایگاه شکاری و پچ مربوط به تامکت ثبت می گردید. (این رویه پس از انقلاب 1979 نیز حفظ گردید) پچ ای که ملاحظه می فرمائید مربوط است به خلبانانی از اف14 که حداقل 5 پیروزی در جریان جنگ با هواپیماهای عراقی بدست آورده باشند:اف14 در خدمت نیروی هوایی شاهنشاهی ایران (IIAF) ایران سفارش 80 فروند F-14A در دو مرحله به کارخانهء «گرومن» ارائه کرده بود؛ مرحلهء اول در اوائل سال 1974 به تعداد 30 فروند و مرحلهء دوم 50 فروند. هواپیماهای اف14 سفارش داده شدهء ایران، به تدریج از ژانویهء 1976 (بهمن ماه 1354) به خدمت نیروی هوایی ایران (IIAF) در آمدند و تا تابستان 1977 (تیر ماه 1356)، با پیشرفت آموزش و رسیدن به نقطهء آمادگی مطلوب خدمهء مخصوص، به طور کامل عملیاتی شده بودند. در اواخر سال 1978 (دی ماه 1357)، هشتادمین اف14 سفارشی ایران، به جای تحویل، جهت منظورهای آزمایشی سوختگیری هوایی در ایالات متحده نگهداری شد. با این حال، در حدود 120 خلبان و 80 ریو (RIO = اپراتور رادار در کابین عقب اف14)، که ویژهء تامکت انتخاب شده بودند به همراه یک گروه دیگر تقریبن دورهء آموزشی خود را طی کرده بودند. به دستور ش ا ه فقید ایران، از سال 1977، اف14 های نیروی هوایی ایران، در یک سری از ماموریتهای تمرینی شرکت جستند. در این تمرینات، اف14ها با حداکثر مهمات خود بارگذاری می شدند. در نهایت، این تمرینات، با چند شلیک بسیار تماشایی موشکهای AIM-54 پایان پذیرفت. دو شلیک از این موشکهای AIM-54 توسط نیروی هوایی شاهنشاهی ایران، به صورت غیررسمی، موفق به کسب رکورد جهانی در زمینهء کسب بیشترین سرعت، ارتفاع و فاصله تا هدف برای یک موشک هوا به هوا شدند. به تاریخ اکتبر 1978، دو فروند F-14A نیروی هوایی شاهنشاهی ایران، یک فروند MiG-25 شوروی را که در ارتفاع بسیار بالا و سرعت زیاد در حال پرواز به سمت ایران بود، بر روی دریای خزر، شناسایی و رهگیری کردند و مانع از ورود جنگندهء شوروی به آسمان ایران شدند. این عملیات که با قفل شدن رادار و سیستم موشکی فونیکس بر روی میگ-25 همراه بود، باعث شد تا اتحاد شوروی، به پروازهای شناسایی خود در آسمان ایران، پایان دهد. اف14 به شماره سریال 6001 – 3 اولین جنگندهء اف14 که برای ایران ساخته شد و قبل از ارسال به انبار نیروی هوایی در پایگاه هوایی خاتمی (اصفهان)، مدت نسبتن کوتاهی مورد استفاده قرار گرفت. ابن هواپیما، مدت چند سال را در انبار سپری کرد تا به سال 1981، نیروی هوایی اسلامی ایران (IRIAF)، این هواپیما را به واسطهء قطعاتی که مخفیانه توسط دولت ایالات متحده به ایران ارسال شده بود، راه اندازی کرده و وارد خدمت نمود. این هواپیما در طول چند سال بعد، در چند نبرد هوایی با هواپیماهای عراقی شرکت جست. این پچ، در اوائل دههء 1970، توسط آمریکایی ها برای خدمهء اف14 های ایران طراحی شد، اما چندان مورد توجه قرار نگرفت و هرگز استفاده نشد:نیروی هوایی اسلامی ایران (IRIAF)، یک نیروی هوایی جدید؟ به تاریخ فوریهء – آوریل 1979 و تغییر حکومت در ایران، و خراب شدن روابط با ایالات متحده، انتظار می رفت که ایران نتواند هیچکدام از اف14 ها را عملیاتی نگه دارد. این انتظارات به دلیل شایعاتی در مورد خرابکاری هواپیماها توسط پرسنل آمریکایی شاغل در نیروی هوایی، قبل از ترک ایران، قوت بیشتر گرفت. تا تاریخ سپتامبر 1980، نیروی هوایی ایران به نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران تغییر نام داده (IRIAF)، و مدیریت جدید، شمار زیادی از هواپیماهای عملیاتی را به دلیل مشکلات امنیتی ناشی از پاکسازی افسران، زندانی کردن، تبعید یا بازنشستگی اجباری و اعدام پرسنل وفادار به ش ا ه از دست داده بود. IRIAF در چنین شرائطی حیاتش را شروع کرد و تامکتهایش درگیر جنگی خونین با عراق شدند و حتا قبل از آغاز رسمی جنگ، اولین شکار خویش را به تاریخ 9 سپتامبر 1980 انجام داده بودند. اما IRIAF به معنی همان IIAF قدیمی بود با تمام قابلیتهایش: خلبانان و افسران بسیار ماهر و تکنسین های زمینی کارآزموده. تمامی این افراد پشت هر عقیده ای که داشتند، بسیار میهن پرست بودند. این افراد صادقانه در خدمت نیروی هوایی ماندند و کاری را انجام دادند که کمتر کسی قادر به بیان آن است و آن خدمت صادقانه به وطن بود، در جریان جنگی که رخ داده بود. اف14 به شماره سریال 6020 – 3 این اولین تامکتی شناخته می شود که به سوی یک MiG-25 عراقی، موشک AIM-54A (فونیکس) را شلیک کرد. این درگیری به تاریخ 15 می 1981 (اردیبهشت 1360) رخ داد و موشک فونیکس، به دلائل نامعلوم، تنها باعث خسارات اندکی در میگ25 عراقی شد که گفته می شود به وسیلهء خلبانان روسی هدایت می شد. پس از این، میگ25 عراقی، با سرعت 2800 کیلومتر بر ساعت، به سمت پایگاهش در عراق فرار کرد. اف14 به شماره سریال 6022 – 3 این همان تامکتی است که به تاریخ 21 جولای 1981، در فضای بین بغداد تا مرز ایران، علیرغم دستوری که خدمهء اف14 بر عدم ورود به فضای عراق تحت هر شرائطی داشتند، دو فروند رهگیر MiG-23 عراقی را با شلیک تنها یک موشک AIM-54A سرنگون ساخت! اف14 به شماره سریال 6024 – 3 اف14 با شماره سریال 6024 – 3 مشهورترین تامکت در طول دوران حیاتش محسوب می شود. این تامکت در طول خدمت خود در نیروی هوایی شاهنشاهی، یکی از دو اف14 ای بود که اقدام به رهگیری و قفل نمودن رادار خود بر روی MiG-25RBS (نوع شناسایی میگ25) کرده بود. به تاریخ اکتبر 1978، دو فروند اف14 متعلق به پایگاه شکاری مهرآباد، بر روی دریای خزر، به مدت دو دقیقه، اقدام به رهگیری و قفل نمودن رادار خود بر روی میگ25 شوروی نمودند و هواپیمای شناسایی شوروی، راهی بهتر از فرار در ارتفاع 65000 فوتی را نیافت! اف-14 به شماره سریال 6024- 3اف14 به شماره سریال 6027 – 3 تامکت به شماره سریال 6027 – 3 به عنوان هواپیمایی شناخته می شود که زودتر از بقیهء همتایاتش در جنگ به کار گرفته شد. این هواپیما پیشتر متعلق به گردان 72 پایگاه شکاری بود، این یگان، قبل از سال 1980، به هواپیماهای F-4D مجهز شده بود. سپس به پایگاه شکاری مهرآباد منتقل گشت و در کنار چند تامکتی قرار گرفت که ماموریتهای تمرینی و پروازهای دفاع هوایی برای پایتخت (تهران) را انجام می دادند. اف-14 به شماره سریال 6027- 3اف14 به شماره سریال 6032 – 3 این تامکت، مثالی خوبی است از تغییراتی که در اسکادرانهای عملیاتی اف14 ها در طول جنگ با عراق داده شد. در ابتدای جنگ، در پایگاه هفتم شکاری بود، پس از شروع جنگ، یکی از اولین تامکتهایی بود که به طور کامل مورد تعمیرات اساسی (اورهال) در ایران قرار گرفت. از سال 1986، این تامکت به گردان 81 ام پیوست و به تاریخ ژانویهء‌ 1987، موفق شد یک MiG-23 عراقی را سرنگون کند. هواپیمای 6031 – 6 اغلب با دو موشک AIM-54A و چهار موشک AIM-9P بارگذاری می شد؛ این پیکربندی حمل مهمات، ترکیبی متعارف برای مقابله با هواپیماهای مهاجم عراقی نظیر: MiG-25، Tu-16 یا Tu-22 بود. به همین دلیل، پرسنل IRIAF سعی می کردند وزن هواپیماهای اف14 را پائین نگه دارند تا سوخت برای مواقعی که نیاز به پرواز پرسرعت با پس سوز جهت تعقیب هواپیماهای مهاجم لازم باشد، حفظ گردد. (این پیکربندی بارگذاری مهمات، کامل نیست و از تعداد 6 موشک فونیکس تنها 2 موشک نصب می شود، از این رو، اف14 وزن کمتر و در نتیجه، مصرف سوخت کمتری خواهد داشت) اف14 به شماره سریال 6039 – 3 هواپیمای 6039 – 3، اف14 ای است که دوربردترین شکار تاریخ جنگهای هوایی جهان را به نام خود به ثبت رسانده است. این هواپیما، به تاریخ 20 فوریهء 1987، با شلیک یک موشک AIM-54A، یک فروند Mirage F1-EQ6 عراقی را به خلبانی ستوان یکم احلان، از فاصلهء 150 کیلومتری مورد هدف قرار داد؛ خلبان عراقی، در دم کشته شد. اف-14 به شماره سریال 6041- 3اف14 به شماره سریال 6047 – 3 این تامکت، هواپیمایی است که هم قبل و هم بعد از انقلاب 1979، چند بار توسط مورد عکاسی قرار گرفته یا توسط ناوهای جنگی خارجی در منطقهء خلیج فارس، رویت شده است. در یکی از این ماموریتها (که مورد عکاسی و شناسایی قرار گرفته است) این هواپیما به سال 1986، از پایگاه شکاری تبریز، مجهز به یک موشک AIM-54A، دو موشک اسپارو و دو موشک سایدوایندر به منظور ایجاد پوشش هوایی (Combat Air Patrol) به هوا بلند شده است. تنها در شش ماه پس از شروع جنگ، اف14 های ایران، بیش از 50 پیروزی هوایی بدست آوردند که عمدتن در برابر هواپیماهایی نظیر MiG-21 و MiG-23 و معدودی نیز در برابر Su-20/22 بود. در مقابل نیز، فقط یک فروند F-14A (در نزدیکی اهواز) به دلیل برخورد قطعات متلاشی شدهء میگ21 هدف قرار گرفته شدهء عراقی، دچار آسیب شد. جنگ بین ایران و عراق، در 2 سال اول، مبدل به یک جنگ فرسایشی شد. دلیل آن، ایجاد وقفه های طولانی بین نبردهای کوتاه مدت ولی بسیار خونین و تلخی بود که به جهت نیاز دو طرف برای سازماندهی مجدد و تجدید تدارکات مورد نیاز نیروهای نظامی، لازم می گشت. سرانجام در بهار سال 1982، (فروردین و اردیبهشت 1361)، نیروهای ایرانی موفق شدند متجاوزان عراقی را به پشت مرزهای بین المللی عقب برانند و از آن تاریخ تا اواسط سال 1988 (تیر و مرداد 1367)، ایران در موقعیت مهاجم قرار گرفت. اف14 به شماره سریال 6052 – 3 اطلاعات چندانی از سابقهء خدمتی هواپیمای 6052 – 3 در جنگ در اختیار نمی باشد، جز آنکه این هواپیما از ابتدا، در خدمت گردان 73 ام شکاری بوده و اغلب طول مدت جنگ را در پایگاه هفتم شکاری، نزدیک شیراز، به سر برده است. در این مدت، یک فروند MiG-25 عراقی به تاریخ فوریه 1986 توسط این هواپیما سرنگون گشت. از سرانجام این تامکت، اطلاعی در دست نمی باشد. اف14 به شماره سریال 6052 - 3 همچنان سرافراز در خدمت است:اف14 به شماره سریال 6063 – 3 این هواپیما اساسن برای خدمت در گردان 73 ام شکاری در نظر گرفته شده بود. (مستقر در پایگاه هفتم شکاری شیراز) این هواپیما پیش از انقلاب، جزو هواپیماهای رزرو نیروی هوایی محسوب می شد و چند سال را نیز به همین دلیل در انبار سپری کرده بود، تا اینکه در اواسط دههء 1980، به دلیل جنگ، مجددن تحت سرویس قرار گرفته و عملیاتی شد و جهت تقویت گردان 72 ام شکاری مستقر در مهرآباد، به آنجا پیوست؛ جایی که به سال 1987، برای آخرین بار در آنجا دیده شد. اف14 به شماره سریال 6079 – 3 یکی از موفق ترین تامکتهای ایران، آخرین اف14 تحویل شده به ایران است که با شمارهء سریال 6079 – 3 مشخص شده است. (هشتادمین اف14 خریده شده به شماره سریال 6080 – 3، به دلیل وقوع انقلاب، هیچگاه تحویل نگشت و جهت انجام آزمایشات پروازی در ایالات متحده نگهداری شد) هواپیمای 6079 – 3، اندکی پس از تحویل به نیروی هوایی شاهنشاهی ایران، به عنوان هواپیمای رزرو IIAF، به انبار فرستاده شد، اما با وقوع جنگ در سپتامبر 1980، به خدمت در گردان 82 ام شکاری بازگردانده شد. این هواپیما، هنوز کلمهء IIAF را بر روی بدنهء خویش داشت اما فاقد نشان پرچم ملی ایران در قسمت دم خود بود. اندکی بعد از ورود به خدمت IIAF 3 – 6079، این هواپیما موفق شد یک MiG-23 و یک MiG-25 عراقی را سرنگون سازد. چند ماه پس از ورود به خدمت، هواپیمای IIAF 3 – 6079 به IRIAF تغییر پوشش داد، اما باز هم فاقد نشان پرچم ملی در قسمت دم بود. نشان پرچم در اواخر سال 1981 یا اوائل 1982 بر روی هواپیما درج شد. اما افتخارات هواپیمای 6079 – 3 در پرواز مورخ 9 فوریه 1988 تکمیل شد. این هواپیما، با هدایت ستوان یکم خلبان اویسی، در یک نبرد هوایی نابرابر، موفق شد سه فروند میراژ F.1EQ-6 را عراقی در یک روز و حین دو پرواز به فاصلهء تنها 2 ساعت سرنگون سازد. اف-14 به شماره سریال 6079 - 3بین سالهای 1982 و 1986، تامکتهای ایران، به تدریج، در یک سلسله از گشتهای هوایی بر روی مناطق حساس سیاسی یا اقتصادی نظیر: تهران و جزیرهء خارک، شرکت می جستند. اغلب این گشتهای هوایی، توسط تانکرهای سوخت رسان Boeing 707-3J9C پشتیبانی می شدند. در اواخر جنگ، به دلیل محدودیت در تعداد هواپیماهای عملیاتی، این گشتهای هوایی، اغلب تا 10 ساعت نیز به طول می انجامید که در این مدت، اف14 های ایرانی، 4 بار سوختگیری هوایی انجام می دادند! زمان و نبردهای جدید هوایی که پیش آمد، باعث شد پیروزی های اندکی نصیب تامکتهای ایران شود، اما آنها در نقش اصلی شان که همانا ایجاد ترس در نیروی هوایی عراق بود، انجام وظیفه کردند؛ و دلیل آن (ترس)، زیانهای سنگینی بود که پیش از این در نبرد با اف14 های ایرانی، عاید جنگنده های عراقی شده بود. از این رو، جنگنده های عراقی، از هر نوع مقابله با تامکتهای ایرانی پرهیز می کردند؛ بنابراین نفس حضور تامکت در آسمان منطقه، به تنهایی، مانع صدها حملهء هوایی عراق شده بود؛ و این نیز به دلیل دقت و کشندگی بسیار سیستم رادار AWG-9 و موشک بسیار دوربرد هوا به هوای AIM-54A موسوم به «فونیکس» بود. این توانایی بود که تا پیش از آن، تاثیر و دقتش در جنگ، در هیچ سیستم پدافند هوایی به اثبات نرسیده بود؛ آن هم در یک مدت طولانی. تا سال 1987، هواپیماهای عراقی، به وسیلهء تامکتهای ایرانی، تلفات بسیار سنگینی را متحمل شدند. بدین جهت، نیروی هوایی عراق، به دنبال راه چاره ای برای برابر کردن توان خود در نبردهای هوایی، می گشت. سرانجام در اوائل سال 1988، دولت فرانسه تصمیم گرفت یک سری از جنگنده های میراژ F.1EQ-6 را به عراق تحویل دهد که مجهز به موشکهای پیشرفتهء هوا به هوای Super 530D و Magic Mk.2 بودند. به دنبال وقوع یک سری نبردهای هوایی که در ماههای فوریه، مارس و می 1988 (اسفند، فروردین و اردیبهشت 1367) رخ دادند، هواپیماهای عراقی، خساراتی را به نیروی هوایی ایران وارد کردند که از آن جمله، هدفگیری دو فروند اف14 ایرانی در جولای 1988، به وسیلهء موشکهای 530D Super شلیک شده از میراژ F.1EQ-6 در یک نبرد هوایی بود. با در نظر گرفتن اوضاعی که تحت آن، اف14 و خدمهء شان، مجبور به عملیاتی کردن هواپیمایشان در جریان جنگ هشت ساله با عراق شده بودند، بدون آنکه پشتیبانی راداری از جانب آواکس یا سایر هواپیماهای پیش اخطار، داشته باشند، و همچنین بدون وجود یک پشتیبانی صحیح از جانب سایتهای پدافند زمینی، در برابر دشمنی که به طور مداوم، با جنگنده های توانا و رادارهای جدید، سیستم های ضدعمل الکترونیک پیشرفته و تسلیحات مدرن که از جانب سه قدرت بزرگ شوروی، فرانسه و ایالات متحده روانهء عراق می شدند، تجهیز می شد، و همچنین با در نظر گرفتن فشاری که به طور مداوم از جانب رژیم تهران بر پرسنل تامکتها اعمال می شد، عملیاتی نگه داشتن هواپیمایی به پیچیدگی تامکت، به معجزه شباهت پیدا می کند. این مسئله (عملیاتی بودن تامکتها) به دلیل موفقیت آنها در جنگ و همچنین ایفای نقش پیشتازی در بین سایر هواپیماهای نیروی هوایی ایران، به اثبات رسیده است. پشت این حقیقت، که اغلب ناظران در سرتاسر جهان، قادر به درک آن شدند، نتیجهء تلاش فوق العادهء پرسنل IRIAF و سرمایه گذاری فراوان ایرانی ها نهفته است. تاثیر گذر زمان بر اف14 های ایرانی با گذشت زمان بر اف14 های ایرانی، تغییرات خیلی کمی در جزئیات ظاهری آنها به وقوع پیوسته است. در طول دههء 1970، کلمهء IIAF در قسمت جلوی بدنه، زیر کابین درج شد و هواپیماهای اف14 ایران از شماره 6001 – 3 تا 6079 – 3 سریال بندی شدند. این هواپیماها همچنین به شمارهء پایگاه شکاری محل خدمتشان نیز نامیده می شدند؛ مانند پایگاه هفتم یا هشتم شکاری. برای نشان دادن این موضوع، از یک دایرهء کوچک که در داخل آن عدد 7 یا 8 نوشته در قسمت دم هواپیما، پائین علامت پرچم، درج می گردید. پس از انقلاب، شمارهء سریال در همان جای خود حفظ شد، اما محل درج پایگاه خدمتی و نوع پرچم تغییر کرد. در وسط قسمت سفید پرچم، علامتی را که نشان دهندهء عبارت عربی «الله اکبر» درج کردند و کلمهء IIAF به IRIAF تغییر کرد. نکته: به تاریخ 7 ژانویهء ‌1981، یک فروند F-14A متعلق به پایگاه هفتم شکاری، با هدایت سرهنگ خلبان «فرح آور» یک فروند موشک AIM-54A به 4 فروند MiG-23BN که در کنار یکدیگر پرواز می کردند، شلیک کرد. گزارشات تایید شده، حاکی از برخورد موشک به لیدر گروه پروازی میگهای عراقی می باشد که باعث شد ظرف چند ثانیه، هواپیمای مزبور، با انفجار بسیار مهیبی از صفحهء آسمان پاک شود ثانیه ای بعد از انفجار، خسارات بسیار سنگینی به دو هواپیمای مجاورش وارد می شود. چهارمین میگ نیز ظاهرن به علت موج انفجار و برخورد ترکش، کنترل خود را از دست داده و سرنگون می شود. جهت اطلاعات بیشتر به کتاب «Iran-Iraq War in the Air, 1980-1988» نوشتهء تام کوپر و فرزاد بیشاپ مراجعه فرمائید. در دستان خلبانان ماهر نیروی هوایی ایران، جنگندهء F-14A ثابت کرد که بهترین شکارچی میگ در طول جنگ با عراق بوده است. در طول جنگ با عراق، بیش از 160 شکار تایید شده وسیلهء اف14 های ایران به ثبت رسیده است که از این تعداد، حداقل 30 فروندشان مربوط به شکار جنگنده های مشهوری چون Mirage F.1-EQ و MiG-25 می باشد. در کنار این، ایرانی ها نمونه ای از اف14 را تحت پروژه ای به صورت «بامب کت» (Bombcat) درآوردند (دارای قابلیت پرتاب بمب) و همچنین آزمایشات نصب و شلیک موشک MiM-23 Hawk را بر روی اف14 به انجام رساندند. مثالی برای اثبات ادعای شکار هواپیماها، اف14 شمارهء 6020 – 3 می باشد که موفق شده است حداقل 6 هواپیما و هلیکوپتر عراقی را در طول جنگ سرنگون کند، همچنین این هواپیما، به عنوان اولین تامکت ایرانی شناخته می شود که به تاریخ می 1981، موشک AIM-54A را بر علیه MiG-25RB عراقی شلیک کرد. این موشک، باعث ایراد خسارات در میگ25 عراقی شد، اما هواپیمای عراقی توانست خود را پایگاهش برساند و فرود آید. جدول برخی از شکارهای اف14 در طول 2 سال ابتدایی جنگ با عراقدیدن جدول در ابعاد بزرگتر