قسمت اول هواپیمای Boeing 767 یک هواپیمای سایز متوسط و عریض, دارای 2 موتور جت و تولید شده توسط بخش هواپیماهای تجاری کمپانی Boeing میباشد. مدل های مختلف B 767 میتوانند تعداد 181 الی 175 مسافر را حمل نمایند. اولین هواپیمای پهن پیکر و دارای 2 موتور جت که توسط Boeing طراحی و ساخته شد, با نام تجاری B 757 شناخته میشود و هواپیمای B 767 نیز در واقع نمونه باریک پیکر و اقتباس شده از آن میباشد.  هر 2 هواپیمای مذکور از برخی ویژگی ها و سیستم های کنترلی مشابه بهره میبرند و این موضوع خلبانان را قادر میسازد تا با دریافت یک Type تخصصی بتوانند با هر 2 هواپیمای B 767 و B 757 پرواز نمایند. 767 اولین هواپیمای پهن پیکر Boeing محسوب میشود که تنها با استفاده از 2 خدمه پرواز و بدون نیاز به حضور مهندس پرواز میتواند یک پرواز کامل را به ثمر برساند. پس از انجام آزمایش های پروازی گوناگون و اثبات قابلیت های 767, در اوایل سال 1985 میلادی این هواپیما گواهینامه صلاحیت پرواز و قابلیت اطمینان را کسب نمود. مدل های مختلف B 767 میتوانند محدوده و برد عملیاتی معادل 9400 الی 12200 کیلومتر را با توجه به نوع چیدمان صندلی ها و امکانات فنی خود, پوشش دهند. 767 از لحاظ طول کلی بدنه در 3 نمونه مختلف تولید میشود. نمونه اصلی با شناسه B 767-200 در سال 1982 به شبکه حمل و نقل هوایی وارد گشت, و به دنبال آن در سال 1986 میلادی, نمونه B 767-300 تکامل یافت, و در نهایتا" در سال 2000 میلادی نمونه ای موسوم به B 767-400ER تولید شد و به دنبال آن  با تکامل نسل های 200 و 300 نمونه های B 767-200ER و B 767-300ER (پسوند ER نمایانگر نمونه دوربرد آن مدل میباشد) نیز تولید شدند که از قابیلت هایی همچون افزایش برد پروازی و تعداد سرنشینان قابل حمل, بهره میبردند. اما در سال 1995 میلادی نمونه مخصوص باربری و Cargo از هواپیمای 767 تحت عنوان B 767-300F تولید گشت. بدین وسیله از سال 1990 میلادی هواپیمای 767 عملا" وارد مسیرهای پروازی میانه (Middle Range) و طولانی (Long Range) شد و این هواپیما توسط Airline های مختلف جهت پرواز بر فراز اقیانوس اطلس و حمل و نقل میان اروپا و آمریکا مورد استفاده قرار میگرفت. این هواپیما به عنوان یک نمونه پیشتاز دارای گواهینامه ETOPS یا همان Extended-range Twin-engine  Operational Performance Standards (گواهینامه مخصوص هواپیماهای پهن پیکر 2 موتوره و برد افزایش یافته که توسط سازمان هوانوردی فدرال آمریکا FAA صادر میگردد) تلقی میشود. این هواپیما پس از 180 دقیقه پرواز مداوم توانست این گواهینامه را دریافت نماید.  تا سال 2010 میلادی بیش از 1000 مورد سفارش برای B 767 به ثبت رسیده است که از این تعداد حدود 990 فروند تحویل گشته اند. در این بین, مدل های B 767-300 و B 767-300ER جزء محبوبترین مدل ها بوده اند و تا کنون حدود دو سوم از کل سفارشات را به خود اختصاص داده اند, و طبق آمارهای موجود, تا ماه July سال 2010 بیش از 863 فروند B 767 در بیش از 40 شرکت هواپیمایی از سراسر جهان مشغول خدمت و در حال سرویس دهی به مسافران میباشند. توسعه: پیشینه: در سال 1972 میلادی و هم زمان با معرفی اولین نسل از هواپیماهای پهن پیکر Boeing 747 و Douglas DC-10 و Lockheed L-1011 TriStar و ورود آنها به عرصه سرویس دهی هوایی, Boeing مطالعات و تحقیقات خود را بطور موازی بر روی 2 هواپیمای مسافربری جدید آغاز نمود. این 2 نمونه در ابتدا با نام های 7X7 و 7N7 شناخته میشدند. این مطالعات با هدف استفاده از مواد جدید و بهره گیری از روش های نوین جهت ایجاد نیروی پیشرانش آغاز گردید. 7N7 که بعدها و پس از توسعه به مدل B 757 مبدل گشت, به عنوان یک جایگزین برای هواپیمای باریک پیکر و 2 موتوره B 727 محسوب میشد. اما نمونه 7X7 با یک بدنه متوسط و پهن در کلاسی بین هواپیماهای B 707 و DC-10 قرار میگرفت.   با بالا رفتن سن ناوگان 707 ها, این هواپیماها نیاز به جایگزین داشتند و پروژه 7X7 یک شکاف در بین Boeing های  باریک پیکر و جت B 747 محسوب میشد. در ابتدا مطالعات جهت طراحی 7X7 بر روی خلق یک هواپیمای Trijet (دارای 3 موتور جت) بر روی سکان افقی و دم T شکل متمرکز بود. اما در سال 1976 طراحی ها به سوی یک هواپیمای 2 موتوره و پهن پیکر مشابه هواپیمای A300B سوق پیدا کرد. دلیل این امر افزایش ضریب اطمینان و کاهش هزینه های جانبی در کنار بهره گیری از موتورهای TurboFan جدید بود. این هواپیما با هدف تمرکز بر بازار هواپیماهای دارای برد میانه و طویل طراحی شد. سرانجام در سال 1978 کمپانی Boeing هواپیمای مسافربری پهن پیکر جدید خود را با نام B 767 و در سه مدل B 767-100 با 180 صندلی و نمونه بزرگتر B 767-200 با 210 صندلی و نمونه Trijet و قاره پیمای B 767MR/LR به جهان معرفی نمود. B 767MR/LR در نهایت با وضع قوانین و استاندارهای جهانی به یک نمونه Twinjet (دو موتوره) تقلیل یافت و مدل B 767-100 نیز به دلیل تعداد صندلی های نزدیک به 757 هیچگاه برای فروش ارائه نگشت. در تاریخ 14 July سال 1978, شرکت هواپیمایی United Airlines اولین سفارش هواپیمای 767 را به نام خود ثبت نمود و این شرکت بیش از 30 فروند از مدل B 767-200 سفارش داد و متعاقب آن در همان سال, شرکت های هواپیمایی American Airlines و Delta Airlines نیز سفارشاتی از این مدل را به نام خود ثبت نمودند. ویژگی های طراحی: هر 2 هواپیمای B 757 و B 767 جزء اولین هواپیماهای Boeing محسوب میشوند که ازعرشه پرواز  مشترک و Handling مشابه بهره میبرند. همچنین این هواپیما پس از مدل B 737 دومین هواپیمای Boeing محسوب میشود که تنها از 2 خدمه در کابین خلبان استفاده میکند. این 2 نفر میتوانند با استفاده از تجهیزات الکترونیکی بر روی تمامی سیستم های هواپیما نظارت داشته باشند. در اثر استفاده از عرشه های پروازی مشترک, کلیه خلبانان B 757 پس از یک دوره کوتاه مدت تطبیق, میتوانند با B 767 نیز پرواز کنند و این موضوع برای خلبانان B 757 نیز کاملا" یکسان میباشد. هر 2 هواپیما از 2 موتور جت و سیستم های مشابه  و الات دقیق مشترک به همراه Avionic و سیستم مدیریت پرواز (FMS) بهره میبرند. جهت طراحی 767, Boeing از موتورهای مشابه و به کار رفته در B 747 و با شناسه های  Pratt & Whitney JT9D و General Electric CF6 استفاده نمود که از لحاظ ابعاد با بال این هواپیما همخوانی داشت. 767 اولین هواپیمای Jetliner بوئینگ محسوب میشود که امکان سفارش موتورهای مختلف بر روی آن مقدور بود. همچنین بال این هواپیما نسبت به بدنه آن کمی بزرگتر میباشد و این مسئله موجب عملکرد بهتر هواپیما در ارتفاعات بالا و هنگام Cruise میباشد. علاوه بر این موارد, بال بزرگتر موجب کاهش مصرف سوخت و سهولت در انجام نشست و برخاست میشود. بال 767 جهت افزایش ظرفیت حمل سوخت, بسیار ضخیمطراحی شده است. نمونه های پایه 767 طوری طراحی شدند تا بتوانند در سراسر آمریکای شمالی و بخش های شمالی اقیانوس اطلس پرواز نمایند. همچنین عرض بدنه 767 معادل 4.72 متر میباشد که از این لحاظ در کلاس بین Boeing های باریک پیکر و 747 قرار میگیرد. در داخل کابین و در هر ردیف بیش از 7 صندلی به صورت پهلو به پهلو (Side by Side) قرار دارد . تولید و خدمت: ساخت اولین نمونه 767 که یک مدل B 767-200 بود در 6 July سال 1979 آغاز گردید. با وجود اینکه این هواپیما از یک کابین 2 نفره بهره میبرد اما شرکت هواپیمایی United Airlines در ابتدا خواستار افزودن یک نفر به کابین و در نقش مهندس پرواز بود. در آن زمان Boeing تلاش بسیاری کرد تا United Airline و سایر شرکت های هواپیمایی را به بهره گیری از کابین 2 نفره متقاعد نماید و برای این مهم اقدام به انتشار اطلاعات به دست آمده از پروازهای 2 نفره در هواپیماهای 737 نمود. در سال 1981 رئیس جمهور وقت ایالات متحده آمریکا دستور داد تا یک گروه متخصص مسئول رسیدگی و تحقیق درباره امنیت پرواز هواپیماهای پهن پیکر با استفاده از 2 خدمه بگردند. در ماه July همان سال, گروه متخصص گزارش نموند که پرواز هواپیماهای پهن پیکر با 2 خدمه پروازی کاملا" ایمن میباشد و اینگونه راه برای عرضه 767 هموار گشت. تنها یک شرکت هواپیمایی استرالیایی به نام  Ansett Australia خواهان بهره گیری از کابین 3 نفره  در B 767-200 های خود  بود و این مدل تنها نمونه دارای کابین 3 نفره میباشد. اولین هواپیمای 767 با شماره ثبت N767BA نامگذاری شد که از موتورهای توربوفن Pratt & Whitney JT9D بهره میگرفت و برای اولین بار در 4 August سال 1981 به این شرکت تحویل داده شد و اولین پرواز خود (ملقب به Maiden Flight) را در تاریخ 26 September 1981 به ثمر رسانید. جهت انجام اولین برنامه تست های پروازی, 4 فروند از اولین 767 های دارای موتور JT9D انتخاب شدند و 2 فروند دیگر نیز از نمونه های دارای موتور توربوفن CF6-80A انتخاب شدند. پس از پایان موفقیت آمیز آزمایشات پروازی سرانجام در 30 July سال 1982اولین نمونه B 767-200 دارند موتورهای JT9D موفق به اخذ گواهینامه صلاحیت از سازمان هوانوردی فدرآل آمریکا (FAA) شدند. اولین 767 بهره گیرنده از کابین 2 نفره توانست اولین پرواز Maiden خود را در 27 May سال 1982 به انجام برساند. B 767-200 های بهره گیرنده از موتورهای CF6-80A نیز در 30 September سال 1982 موفق به دریافت گواهینامه صلاحیت از FAA شدند.      پس از تحویل اولین B 767-200 در ماه August سال 1982 به خطوط هوایی United Airlines آمریکا, نهایتا" این هواپیما در 8 September سال 1982 رسما"  وارد سرویس های این شرکت گشت و اولین پرواز خود را در مسیر Chicago به Denver آغاز نمود. اما شرکت هواپیمایی Delta Air Lines نیز از 15 December همان سال و با بهره گیری از موتورهای CF6 عملا" این هواپیما را وارد ناوگان خود نمود. به دنبال آنها شرکت هواپیمایی TWA (یا همان Trans World Airlines) نیز سفارش خرید چندین فروند 767 را به نفع خود ثبت نمود. در همان سال ها هواپیمای B 767 توانست سفارشات بین المللی زیادی را از شرکت های هواپیمایی بزرگی همچون: Air Canada, All Nippon Airways, Ansett Australia Britannia Airways, Egyptair, El Al, Ethiopian Airlines و Transbrasil دریافت نماید. در March سال 1984 سازمان FAA برای هواپیمای B 767 طبقه CAT IIIb را جهت عملیات نشست و برخاست برگزید و بدین وسیله این هواپیمای اجازه عملیات نشست و برخاست با دید چشمی (RVR) کمتر از 300 متر را به دست آورد. Boeing 767 اولین هواپیمای جهان میباشد که توانست از FAA گواهینامه CAT IIIb را دریافت نماید. در اوایل به خدمت گیری 767 اصلی ترین مسئله و نگرانی, بهره گیری از این هواپیما در خارج از مرزها بود. تا پیش از آن, سازمان  , FAA طی بیانه ای  پرواز بیش از 90 دقیقه بر فراز آب را برای کلیه هواپیماهای 2 موتوره خطرناک دانسته بود. سرانجام در June سال 1985, سازمان FAA پس از 120 دقیقه پرواز مداوم با 767, گواهینامه ETOPS را برای آن صادر نمود که نشاندهنده پوشش دادن تمامی استاندارها در این زمینه توسط 767 بود. (پایان قسمت اول) ادامه دارد ....