سریع‏تر از ارواح! سریع‏تر از موشکها!پرواز بالای 30 کیلومتری سطح زمین و درون استراتوسفر با سرعتی حدود 3 ماخ (حدود 3300 کیلومتر بر ساعت)، جایی که دست موشک ضدهوایی برای ساقط کردنش کوتاه است! جایی که می‏تواند هر چیزی را که خواست ببیند بدون آنکه دیده شود. دیدنش بر روی صفحه ی رادار آواکس‏ها وحشت آور است زیرا می‏تواند خیلی بالاتر از آواکس پرواز نماید و از آن بالا، آواکس را ساقط نماید. این جنگنده‏ای ناپیدا و شکست‏ناپذیر است. این میگ25 است.برای مدتی طولانی، دشمنان، نامش را نمی‏دانستند. آنها فکر می‏کردند این جنگنده، مدل جدیدی از میگ23 است و در نشریات نظامی غرب به عنوان پرنده ی ناشناس جاسوسی درج می‏شد. بعد از آن نوبت به نام گذاری‏اش رسید. آنها نام مستعار این جنگنده را Foxbat گذاشتند. کسی چه می‏داند، شاید بسیاری از گزارش‏های مشاهده ی UFO ها (اجرام پرنده ی ناشناس) در آسمان ایالت کالیفرنیا ممکن بوده میگ25 باشد. هنوز هم سریع‏ترین جنگنده است. (به یاد داشته باشید که هواپیمای SR-71 ، رقیب این جنگنده در سرعت و ارتفاع پروازی، زمین‏گیر شده و استفاده نمی‏شود) جنگنده‏ای با بیشترین ارتفاع پروازی که حداقل عکس و اطلاعات از آن موجود است. بهترین ابتکار اتحاد شوروی در زمان جنگ سرد، این جنگنده‏ای است متعلق به جهان خیال و دنیای افسانه‏ای صنعت هوایی.SR-71 یا پرنده ی سیاههیچ موشکی ضدهوای قادر به ساقط کردنش نیست،هیچ جنگنده‏ای نمی‏تواند بالاتر از او پرواز کند!اما حالا پس از دو دهه از خدمت اغلب خاموش و بی سروصدای این جنگنده، بدون یادآوری در مراجع رسمی، نیروی هوایی هند تصمیم به فروش و مزایده ی جنگنده‏های میگ25 گرفته است. کمبود وسائل یدکی، حتا توسط سازنده ی اصلی، که آنها را در اختیار ندارد! تصاویر ماهواره‏های جاسوسی (از پایگاههای روسیه) نیز نشان‏دهنده ی زمین‏گیری این جنگنده است!هنگامی که این جنگنده‏ها به سال 1981 به نیروی هوایی هند پیوست به شکل 102 اسکادران شکاری شکل گرفتند. آن زمان میگ25 یکی از هواپیماهای مرموز به حساب می‏رفت. خلبان این جنگنده می‏بایست از خلبانان کارآزموده و بامهارت انتخاب می‏شد زیرا پرواز با این جنگنده با سایر پرنده‏ها تفاوت بسیاری می‏کرد.تاریخچه: وابستة هوایی ناتو به سال 1967 و به هنگام مراسم روز نیروی هوایی در پایگاه Domodedovo در نزدیکی مسکو، مبهوت یک جتگنده ی دو موتوره که میان دو جت میگ21 پارک شده بود گشت. هیچ کدام از افسران باتجربه‏ای که در آنجا حضور داشتند چنین جنگنده ی بزرگی را تا آن موقع ندیده بودند، جنگنده‏ای با ابعاد عظیمی چون دو سر بال 45 فوت (14 متر)، طول 78 فوت (24 متر) و ارتفاع 20 فوت (6 متر) نمی‏توانست از دیدگان پنهان بماند.غروب همان روز، افسران عالیرتبة ناتو، اطلاعات محرمانه را گزارش نمودند. آنها هنوز نمی‏دانستند که شوروی چه نوع هواپیمایی تولید کرده است. آنها این هواپیما را میگ23 با نام مستعار Foxbat نامیدند. ولی به سختی می‏شد باور کرد که این میگ23 جدید، از خانواده ی معروف میگ21 باشد.در سالهای بعد، فاکس‏بت بر روی تمام اروپا و آمریکا پرواز کرد بدون آنکه کسی چیزی بداند. اما مورد شگفت‏آور دیگر در مورد این جنگنده، استفاده از یک نوع موشک اصلاح شده (یا موتور موشک کروز) به جای موتورهای عادی مورد استفاده در سایر هواپیماها بود.در یکی از روزهای سال 1972 (1349 خورشیدی) دو فروند فاکس‏بت که خلبانان روسی هدایت آنها را بر عهده داشتند از پایگاهی در مصر به پرواز درآمدند و با سرعت 5/2 ماخ بر فراز شرم‏الشیخ (آن زمان تحت اشغال اسرائیل بود) پرواز کردند. نیروی هوایی اسرئیل با هواپیماهای F-4E سعی کرد با آنها درگیر شود. اما تصویری که از دو فروند فاکس‏بت بر روی رادار نقش بسته بود، بدون درنگ از صفحه ناپدید شدند.فرماندهان ناتو به زودی متوجه شدند این پرنده، میگ23 نیست. در سپتامبر 1976 (شهریور 1353) آنها به طور اتفاقی به این جنگنده دست پیدا کردند و به نکات آن از نزدیک پی بردند. ویکتور بلنکو (Victor Belenco) خلبان ناراضی روسی، (با جنگنده‏اش) به درون دفاع هوایی ژاپن نفوذ کرد، در حالی که تنها برای 60 ثانیه پرواز، سوخت داشت. وی ادعا کرد شکاری‏های روسی در تعقیبش هستند. مهندسین ناتو جهت جداسازی قطعاتش (اطلاع از جزئیات فنی) به سمت آن هجوم آوردند اما بسیار متعجب گشتند: قطعات این جنگنده با دست جوشکاری شده بودند. به جای استیل از نیکل استفاده شده بود. بهترین متخصصین ناتو نتوانستند بدانند در جستجوی چه هستند. چرا آنها نتوانستند به (جزئیات) درون آن دست یابند؟ زیرا در آن هنگام (مسوؤلین) خشمگین مسکو، خواستار بازگرداندن هواپیمایشان بودند. قطعات (جداشده) در بسته‏بندی به وسیله ی هواپیمای باری بازگردانده شد. (بسیار بر این عقیده بودند که مهندسین شوروی، به عمد بلنکو را به پناهندگی در غرب وادار ساختند تا بدین وسیله، با تکنولوژی برتر خود، غرب را بترسانند.)بلنکو به آمریکایی‏های میزبانش گفت که فرماندهان اتحاد شوروی به خلبانان میگهای 25، اجازه ی پرواز با سرعت کمتر از 5/2 ماخ را نمی‏دهند! خلبانان ناتو هرگز این جنگنده را مشاهده نکرده بودند، زیرا در اغلب اوقات در ارتفاعی بیشتر از 24 کیلومتری سطح زمین پرواز می‏کردند.در سالهای بعد، تعداد قابل توجهی از فاکس‏بت ها به نیروی هوایی هند پیوستند. در آن هنگام به طنز می‏گفتند امواج رادیوی FM ، پشت سر این جنگنده می‏ماند. (عقب‏تر حرکت می‏کند!)سرخلبان آزمایشگر نیروی هوایی هند از اولین پرواز می‏گویدبار اول برایم همه چیز در مورد این هواپیما عجیب بود. حتا پلکان هواپیما نیز به طوری غیرعادی، بلند جلوه می‏کرد و همه چیز در مورد این جنگنده عجیب بود. پرواز با آن از حدود خیال فراتر می‏رفت، قدرتی محض داشت که امکان می‏داد جنگنده با سرعت سه ماخ به درون استراتوسفر وارد شود و در آن هنگام تصور می‎کردیم در میان ستارگان پرواز می‏کنیم. در آن ارتفاع (بسیار بالا) همه چیز به رنگ سیاه دیده می‏شد. بلندی ارتفاع دیواره ی کابین، مانع از دیدن سطح زمین می‏شد. (در آن ارتفاع بالا) شما تصور می‏کنید تنها و آرام هستید. هیچ هواپیمای دیگری به شما چنین احساسی نمی‏تواند بدهد. من فاصله ی میان دو شهر Jodhpur (شمال غربی هند) تا Adhampur (جنوب هند) (بیش از 1500 کیلومتر) را در مدت تنها 30 دقیقه پرواز کردم.نقطه ی ضعف فاکس‏بتخلبانان فاکس‏بت از یک بابت متاسف هستند: از اینکه نمی‏توانند تجربه ی‌ نبرد هوایی نزدیک داشته باشند. آنها نمی‏توانند داگ‎فایت انجام دهند. (داگ‏فایت = نبرد هوایی نزدیک که توام با انجام مانورهای سریع و تغییر شدید فشار g است). [زیرا این جنگنده فقط برای پرواز در ارتفاع بالا و سرعت زیاد طراحی شده است و تحمل فشار g بالا را ندارد.]تنش هند و پاکستاننیروی هوایی هند (IAF) خود آموزش دهندة خلبانان فاکس‏بت است. در اواخر دهه ی 1980، IAF مشاهدات جاسوسی هواپیماهای هندی بر فراز اسلام آباد (پایتخت پاکستان) را انکار کرد، هرچند نخست وزیر (راجیو گاندی) مجوز چنین کاری را صادر کرده بود. اما فرمانده نیروی هوایی هند با لحنی دوپهلو اعلام کرد: کسی چه می‏داند که ما بر آنجا پرواز کردیم یا نه!!؟ حتا اگر ما چنین کاری را کرده باشیم، کسی ما را شناسایی نکرده است!در می 1997 صدای کر کننده‏ای مانند صدای راکت یک موشک در اسلام آباد شنیده شد. یک خلبان هندی بر فراز شهر در ارتفاع 65000 فوتی (حدود 20 کیلومتری) دیوار صوتی را شکسته بود. نیروی هوایی پاکستان (PAF) اوّلین بار به وسیله ی جنگنده‏های F-16A خود اقدام به رهگیری نمود، اما این خیالی بیش نبود. زیرا هیچ هواپیمایی قادر به نزدیک شدن به فاکس‏بت نبود. PAF بر این اعتقاد بود که میگ25 هندی به عمد دیوار صوتی را شکسته است تا ناتوانی شکاری‏های پاکستانی را در رهگیری میگهای25 و این مطلب را که هیچ هواپیمایی قادر به نزدیک شدن به فاکس‏بت های هندی نیست به اثبات برساند.میگ25 همچنین موجب شرمساری نیروهای ایالات متحده و بریتانیا در جریان جنگ 1991 خلیج فارس شد. در طی نبردی هوایی (در اولین روز جنگ: 17 ژانویه 1991)، تعداد زیادی از هواپیماهای اف14 و اف18 (نیروی دریایی) و اف15 (نیروی هوایی) وارد حریم هوایی عراق شدند در حالی که به وسیله ی شکاری‏های A-6 و A-7 (نیروی دریایی) اسکورت می‏شدند، در همین حین یک جنگنده ی میگ25 عراقی (از نوع PD) از پایگاه الرشید بغداد به هوا خاست و یک جنگنده ی اف18 را به وسیله ی موشک هوا به هوای AA-6 سرنگون ساخت. در روز بعد به دستور صدام، تعداد زیادی از جنگنده‏های عراقی منجمله تعدادی میگ29، برای در امان ماندن از بمباران و حمله ی بی وقفه ی نیروی هوایی آمریکا به سمت پایگاههای ایران پرواز کردند در حالی که وظیفه ی اسکورت این جنگنده‏ها را میگهای 25 عراقی بر عهده داشتند. در این هنگام شکاری‏های اف15 آمریکایی آنها را رهگیری کردند. میگهای 25 عراقی (در نزدیکی مرز ایران) با عملیات تاکتیکی ویژه با آنها درگیر شدند. 6 موشک آمرام به سمت میگهای25 اسکورت کننده شلیک شد که هیچکدام به میگهای 25 که حدود 5/2 ماخ سرعت داشتند برخورد نکرد.بسیاری از جنگنده های عراقی منجمله میگ های 25 چند روز قبل از سرنگونی صدام، در اطراف و اکناف عراق استتار شدند. مانند تصویر زیر:میگ 25 عراقی که قبل از سقوط صدام در میان خاکها پوشانده شده استاکنون اغلب فاکس‏بت های هندی (به دلیل کمبود قطعات، مشکلات فنی و فرسودگی) زمین گیر هستند و بیشتر برای نمایش در موزه مناسبند!میگ25 شاید اکنون به تاریخ پیوسته باشد، ولی خلبانانی که با آن پرواز کرده‏اند، احساس غیرقابل دسترس بودنی که پرواز با این جنگنده به آنها بخشیده است را هیچگاه فراموش نمی‏کنند.شرح بیشتر (ترجمه و تالیف: خودم)هنگامی که نیروی هوایی ایالات متحده اقدام به طراحی و ساخت بمب افکن سنگین و دوربرد B-70 نمود، این بمب افکن سنگین که جهت بمباران هسته‏ای اتحاد شوروی ساخته شده بود قادر بود به راحتی و با سرعت 3 ماخ (به صورت مداوم) و در ارتفاع 70000 فوتی (حدود 21  تا 22 کیلومتری سطح زمین) پرواز نماید.تصویری از B-70به همین منظور، اتحاد شوروی دست به طراحی جنگنده‏ای شکاری – رهگیر زد که قادر به پرواز با سرعت بسیار زیاد و ارتفاع خیلی بالا بود. هرچند پروژه ی B-70 سرانجام در آمریکا کنار گذاشته شد، ولی برنامه ی ساخت میگ25 ادامه یافت و سرانجام منجر به ساخت سریعترین جنگنده در جهان شد. میگ25 فقط برای نبرد در ارتفاع بسیار زیاد طراحی شد و به همان اندازه در ارتفاع پائین به طرز وحشتناکی ناموفق و شکننده است. اگرچه ماموریت شناسایی و پدافند هوایی در طراحی مدل‏های میگ25 مد نظر بوده است، ولی برد پروازی این جنگنده همواره محدود مانده است. به همین دلیل، بعدها شرکت میگویان گیرویچ دست به ساخت نمونه ی اصلاح شده ی میگ25 زد که میگ31 نامیده می‏شود.میگ 31میگ31 جنگنده‎ای است با قابلیتهای اصلاح شده در جهت شرکت در تمام عملیاتهایی که جنگنده‏های شکاری در آن شرکت می‏کنند: هم ارتفاع پائین و هم ارتفاع خیلی بالا. همچنین میگ25 نمی تواند بیش از 2 دقیقه با سرعت بیش از 3 ماخ و در ارتفاع بسیار بالا پرواز نماید، زیرا در غیر این صورت، موتورهایش دچار واماندگی (Stall) شده و هواپیما از کنترل خلبان خارج می شود. این نقیصه بنا به ادعای شرکت میگ در مدل 31 برطرف شده است.نکته جالب دیگر این است که خلبانان میگ25 و میگ31 لباسی مشابه لباس فضانوردان می پوشند!همچنین میگ25 تحمل فشار g بیش از 5/4 برابر را ندارد و در صورت قرار گرفتن در موقعیت داگ‏فایت که مستلزم انجام مانورهای سنگین است، نمی‏تواند مانند شکاری های سلف خود نظیر میگ19 یا میگ21 با دشمن درگیر شود. (میگ23 در این مقایسه قرار نمی گیرد زیرا به طور عمده جهت بمباران سبک طراحی شده است نه رهگیری) انجام مانورهای سنگین باعث خسارت و نهایتن متلاشی شدن جنگنده می‏شود و اگر بدنه‏اش نیز متلاشی نشود، جنگ‏افزارهای نصب شده بر زیر بالها – نظیر موشکهای هوابه‎هوا – کنده می‏شوند. برای مثال کافی است بدانید جنگنده ی فانتوم اف4 تا فشار 7 برابر g و شکاری رهگیر اف14 تا فشار 9 برابر g را تحمل می‏کنند. بنابراین در ارتفاع پائین، این هواپیما به راحتی شکار جنگنده‏‎های معمولی نظیر F-5 و F-4 می‏شود.میگهای 25 عراقی در زمان جنگ با ایران نیز بارها در نبردهای هوایی، شکار جنگنده‏های ایرانی شدند. برای نمونه در یکی از عملیاتها یک هواپیمای اف5 متعلق به پایگاه شکاری تبریز در یک داگ فایت به راحتی و با آتش مسلسل، میگ 25 عراقی را در حومه ی تبریز هدف قرار داد و ساقط کرد. این اتفاق پس از آن رخ داد که میگ های 25 عراقی، پیشتر از آن، بارها هواپیماهای مسافربری را که از طریق مرز ترکیه عازم خارج از کشور بودند مورد تحدید قرار داده بودند و در یک مورد نیز هواپیمای حامل وزیر خارجه ی الجزایر را که از دیدار با مقامات ایرانی به کشورش بازمی‏گشت هدف قرار دادند و باعث کشته شدن تمامی سرنشینان آن شدند. همچنین یکی از دلائلی که باعث شد شاه فقید ایران، اقدام به خرید اف14 بکند، پرواز گاه و بیگاه میگهای 25 اتحاد شوروی و انجام ماموریت جاسوسی و عکسبرداری آنان در فضای ایران بود.شرح دینامیکی هواپیمامآموریت: شکاری رهگیراولین پرواز: 6 مارس 1964 (مدل Ye-155R-1) و 9 سپتامبر 1964 (مدل Ye-155P-1)ورود به خدمت: 1966خدمه: 1 نفر (خلبان)قیمت: نامعلومطول: 15/78 فوت (82/23 متر)فاصله دو سر بالها: 98/48 فوت (02/14 متر)ارتفاع کابین از سطح زمین: 02/20 فوت (10/6 متر)وزن خالی: حدود 20000 کیلوگرمحداکثر وزن مجاز: 36720 کیلوگرمحجم سوخت: مخزن داخلی= 14920 کیلوگرم  ، مخازن خارجی= نامعلومحداکثر میزان بارگذاری مهمات: 1800 کیلوگرمموتور: 2 موتور توربوجت R-158D-300  ساخت تومانسکی با قابلیت استفاده از پس سوز (After Burning Turbojets)کشش موتور: 220000 نیوتن (220KN) با استفاده از پس سوزمشخصات پروازیسرعت: (2/3 ماخ) 3390 کیلومتر بر ساعت در ارتفاع 13000 متر (بدون مهمات و سوخت اضافه)و (82/2 ماخ) 3000 کیلومتر بر ساعت در ارتفاع 13000 متری (با مهمات و سوخت کامل)و (86/0 ماخ) 1050 کیلومتر بر ساعت در سطح دریااوج‏گیری: 12480 متر در دقیقهسقف پرواز خدمتی: 67900 فوت (20700 متر)حداکثر سقف پروازی: 123524 فوت (37650 متر)برد: 1730 کیلومتر (رفت و برگشت) و 2575 کیلومتر بدون برگشتحداکثر شتاب g که می تواند تحمل کند: 5 / 4 برابرمهماتتیربار: ندارد4 مقر حمل سلاح خارجیموشکهای هوا به هوا:  (فقط یکی از حالتهای زیر)یا 2 موشک دوربرد R-77 (موسوم به R-23 یا آپکس)یا 4 موشک کوتاه برد R-60 (موسوم به AA-8 یا آفید)یا دو موشک دوربرد R-40 (موسوم به AA-6)یا 4 موشک میان برد R-73 (موسوم به AA-11 یا آرچر)موشک AA-6موشک AA-7موشک AA-8موشک AA-11 (آرچر)موشکهای هوا به سطح: موشک Kh-58 (فقط در مدل BM)بمب: نامعلوم (فقط در مدل BM)سایر موارد: دوربین های قوی شناسایی (فقط در مدل R)انواع میگ25 که تاکنون ساخته شده استYe-155R-1 : نمونه ی اولیهYe-155P-1 : اولین نمونه ی‌ شکاری رهگیرMiG-25P 'Foxbat-A' : اولین نمونه‏ای که با چهار موشک هوا به هوا مسلح شدMiG-25R 'Foxbat-B' : اولین مدل شناسایی که به دوربین های عکاسی قوی، حسگرهای مادون قرمز و سیستم اخلاگر رادار ECM مجهز شده بود.MiG-25RBV 'Foxbat-B' : مدل ناشناختهMiG-25RBT 'Foxbat-B' : مدل ناشناختهMiG-25U 'Foxbat-C' : مدل دو سرنشینه با صندلی معلم پرواز که سطح آن بالاتر از سطح صندلی کارآموز است MiG-25PU 'Foxbat-C' : مدل دو سرنشینه ی آموزشیMiG-25RU 'Foxbat-C' : مدل دو سرنشینه ی آموزشیMiG-25RB 'Foxbat-D' : مدل شناسایی و جاسوسی با قابلیت حمل بمب (ورود به خدمت در سال 1972)MiG-25RBK 'Foxbat-D' : مدل شناسایی جدید با دوربین های عکاسی متفاوت و ادوات الکترونیکی جدیدMiG-25RBS 'Foxbat-D' : ناشناختهMiG-25RBSh 'Foxbat-D' : مدل شناسایی و بمب افکن با قابلیت حمل موشکهای هوا به زمینMiG-25RF 'Foxbat-D' : ناشناختهMiG-25PD 'Foxbat-E' : مدل جدیدی از نمونه ی شکاری رهگیر اولیه با موتورها و رادار بهبود یافته MiG-25PDS 'Foxbat-E' : ناشناختهMiG-25BM 'Foxbat-F' : مدلی جدید از MiG-25RB با دماغه‏ای کشیده‏تر، سیستم ECM و مجهز به موشک هوا به سطح Kh-58 (موشک ضدرادار که از ارتفاع حداکثر 20 کیلومتری شلیک شده و با دنبال کردن امواج رادار، سایت و ادوات رادار زمینی را نابود می‏سازد)جنگهایی که MiG-25 در آن استفاده شده است:سوریه: در برابر حمله اسرائیل به لبنان (1982)عراق: جنگ ایران و عراق (تا 1988)عراق: جنگ خلیج فارس (1991)کشورهای استفاده کننده:روسیه، الجزایر، جمهوری آذربایجان، بلاروس، بلغارستان، هند، عراق (قبل از جنگ 1991)، سوریه و اکراین