فزایش تلاش های روسیه برای بالا بردن توان نظامی خود طی سال های اخیر حاکی از تکاپوی این کشور برای تقویت توان بازدارندگی نظامی و استراتژیک خود است. تقویت توان نظامی و استراتژیک که طی سال های اخیر بخشی از راهبرد دفاعی و امنیتی مسکو را تشکیل می دهد، این روزها بویژه با افزایش تحرکات آمریکا و ناتو در حوزه استراتژیک روسیه سرعت و شتاب بیشتری به خود گرفته است. روسیه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991 میلادی از توان نظامی و استراتژیک مناسبی برای حفظ امنیت خود و مقابله با تهدیدهای احتمالی برخوردار نبود و این شرایط کمابیش تا روی کار آمدن ˈولادیمیر پوتینˈ در عرصه سیاسی روسیه ادامه داشت. ورود پوتین به کرملین در سال 2000 میلادی تا حدودی معادلات موجود در روسیه را تغییر داد به گونه ای که حفظ امنیت و تقویت بنیه نظامی به یکی از اولویت های سیاسی و امنیتی مسکو تبدیل شد. هم اکنون اما در سومین دور ریاست جمهوری پوتین در روسیه؛ به نظر می رسد راهبرد گسترش و تقویت نیروی نظامی از سوی مسکو با جدیت و شتاب بیشتری دنبال می شود. این وضعیت می تواند تا حدودی برآیند فعالیت های غرب در منطقه امنیتی و استراتژیکی روسیه باشد؛ منطقه ای که به طور سنتی حوزه نفوذ مسکو قلمداد می شود. تلاش پیگیر آمریکا و ناتو (سازمان پیمان آتلانتیک شمالی) برای استقرار سامانه دفاع موشکی در کشورهای همجوار روسیه از مهم ترین عواملی است که مسکو را به تقویت نیروی بازدارندگی نظامی واداشته است. استقرار سپر دفاع موشکی ناتو در کشورهای همجوار روسیه موضوعی است که موجبات نگرانی مقام های مسکو را فراهم ساخته آنگونه که این ناخرسندی تاکنون بارها چه به صورت ضمنی و چه عملی ابراز شده است. در مقابل به نظر می رسد غرب از تحرکات خود در مرزهای روسیه دست بر نمی دارد و همواره می کوشد از ابزارهای مختلف برای استقرار سپر دفاع موشکی ناتو در مناطق اروپای شرقی، آسیای مرکزی و قفقاز بهره ببرد. در چنین شرایطی که غرب بویژه آمریکا به گونه ای سرسختانه به پیگیری اهداف استراتژیک خود در نواحی زیر نفوذ روسیه می پردازد، لاجرم مسکو نیز به اقداماتی بازدارنده روی آورده است. این وضعیت تا حدودی شرایط امنیتی منطقه را با مشکل مواجه ساخته و به ایجاد فضای رقابت در منطقه مورد بحث منجر شده است. روسیه و آمریکا که در عرصه بین الملل همواره از آنها به عنوان دو رقیب دیرین یاد می شود، اگر چه در انتهای دهه 1980 میلادی و با پایان جنگ سرد در سطوح دیپلماتیک و نمادین بر رقابت های تسلیحاتی و تهدیدآمیز خود پایان دادند، اما هم اکنون نیز پس از گذشت بیش از سه دهه از پایان جنگ سرد در عمل می توان رقابت میان مسکو - واشنگتن را در عرصه های مختلف سیاسی و امنیتی مشاهده کرد. به عنوان مثال طی روزها و هفته های اخیر بوضوح شاهد نمایش قدرت از سوی روسیه بوده ایم. آنگونه که رسانه های این کشور همه روزه اخباری را دال بر پیشرفت های نظامی و استراتژیکی مسکو منتشر می کنند. پیشرفت در زمینه فناوری های اتمی و انجام آزمایش های موفقیت آمیز موشکی در روسیه از جمله مواردی است که همواره در اخبار رسانه های روسی به چشم می خورد. ** پیشرفت فناوری های اتمی در روسیه --------------------------------------------------- خبرگزاری ˈریانووستیˈ روسیه در بیست و هشتم مهر ماه سال جاری در خبری که حاکی از پیشرفت صنعت اتمی روسیه است، اعلام کرد صنعت اتم روسیه طی 10 سال قراردادهایی به ارزش 69 میلیارد دلار دریافت می کند. به گزارش این رسانه روسی حجم قراردادهای دولتی ˈروس اتمˈ، نهاد انرژی اتمی روسیه طی 10 سال آینده تقریبا 69 میلیارد دلار خواهد بود. این مطلب را ˈدمیتری راگوزینˈ معاون نخست وزیری این کشور اعلام کرده است. به گفته راگوزین ˈاین مساله شاخص اطمینان مطلق و معیار ارزیابی کار متخصصان اتمی روسیه است چون بازار خارجی، بازار مبارزه شدید، مبارزه فیزیکی و مبارزه فکری است.ˈ اینگونه اخبار اگر چه در برداشتی سطحی می تواند تنها نمایانگر پیشرفت تکنولوژیکی یک کشور باشد اما در برداشتی عمقی تر حاوی پیامی جدی برای رقبای تسلیحاتی مسکو است که در شرایط کنونی واشنگتن در صدر این رقبا قرار دارد و می کوشد فضا را برای روسیه در منطقه استراتژیکی و امنیتی این کشور تنگ تر سازد. ** آزمایش موشک قاره پیمای توپول -------------------------------------------- همزمان اعلام آزمایش نوبتی موفقیت آمیز موشک قاره پیمای ˈتوپولˈ در روسیه از سوی خبرگزاری ریانووستی یکی دیگر از مصادیق تلاش مسکو برای نمایش قدرت است. به گزارش ریانووستی نیروهای موشکی استراتژیک روسیه روز جمعه (بیست و هشتم مهر ماه سال جاری) پرتاب آزمایشی موشک بالستیکی قاره پیمای ˈتوپولˈ را از پایگاه فضایی ˈپلستسکˈ واقع در استان آرخانگلسک انجام دادند. این مطلب را سرهنگ ˈوادیم کوالˈ سخنگوی وزارت دفاع روسیه اعلام کرد. فاصله تقریبی میان ˈپلستسکˈ و میدان تیر ˈکوراˈ در منطقه ˈکامچاتکاˈ که هدف فرضی در آنجا قرارداشت، 6 هزار کیلومتر است. برد بالای موشک قاره پیمای مذکور و دقت برخورد به هدف این موشک از مواردی است که مشخصا در اخبار مربوط به آزمایش موشک توپول از سوی رسانه های روسی برجسته شده است. اینگونه آزمایش های موشکی از سوی مسکو اگر چه بی سابقه نیست؛ اما در شرایط کنونی که موضوع سپر دفاع موشکی از سوی غرب قویا مطرح است، چنین آزمایش هایی می تواند به عنوان نمایشی هشدار آمیز از سوی روسیه برای مقابله با هرگونه تهدید خارجی ارزیابی شود. آزمایش قبلی موشک ˈتوپولˈ در ماه ژوئن سال 2012 نیز با موفقیت انجام شده بود. توپول جدیدترین موشک بالستیک قاره پیمای روسی و اولین موشک بالستیکی است که پس از فروپاشی اتحاد شوروی در روسیه ساخته شده است. سوخت جامد این موشک ها باعث می شود که سرعت آنها به مراتب بیشتر از انواع پیشین باشد که در روسیه و اتحاد جماهیر شوروی ساخته شده بود. همین نکته باعث می شود رهگیری آنها توسط سیستم های نوین و آتی ضدموشکی در مرحله اولیه پرواز که معمولا بیش از سایر مراحل آسیب پذیر است، دشوار شود. ** آزمایش سیستم ضد هوایی اس 400 ---------------------------------------------------- آزمایش سیستم های دفاعی موشکی ˈاس-400ˈ که بتازگی در ارتش روسیه طراحی و ساخته شده است و به گزارش رسانه های روسی قادر است در یک زمان 12 هدف را تا ارتفاع 400 کیلومتری بالای جو کره زمین شناسایی و نابود کند یکی دیگر از پیشرفت های دفاعی روسیه طی ماه های اخیر است. ارتش روسیه پیش از این به مدت 18 سال برای مقابله با تهدیدهای هوایی از سامانه پیشرفته اس - 300 استفاده میکرد. به گزارش خبرگزاری ریانووستی در بیست و هفتم مرداد ماه سال جاری، سیستم پدافند موشکی ˈاس-400ˈ سیستم دفاع ضد هوایی غیر استراتژیک برای مقابله با هواپیماها با جدیدترین نرم افزارهاست. از این سیستم می توان در هر ساعت شبانه روز و هر شرایط جوی و جغرافیایی حتی در وضعیت جنگ الکترونیک استفاده کرد. ** روسیه و اعلام آمادگی برای مقابله با تهدیدات نرم افزاری و سایبری -------------------------------------------------------------------------------- در سال های اخیر جنگ و تهدیدهای امنیتی تنها به حملات نظامی و موشکی علیه کشورها خلاصه نمی شود. این روزها تهدیدهای نرم افزاری و سایبری بخش مهمی از تهدیدهای امنیتی علیه کشورها را به خود اختصاص داده است. در همین زمینه روزنامه کامرسانت چاپ مسکو بتازگی در خبری اعلام کرده است که سازمان ناتو قصد دارد تعلیمات بزرگ سایبری انجام دهد و مطابق سناریوی تهیه شده طرف تجاوزگر یک کشور آفریقایی خواهد بود؛ لیکن نمایندگان آن پیمان در صحبتهای خصوصی اعتراف میکنند که در واقع نیروهای مسلح ناتو برای دفع حمله فرضی هکرهای روسی، چینی یا ایرانی آماده میشوند. کامرسانت در عین حال اعلام کرد که وزارت دفاع روسیه برای انجام تحقیقات در رشته امنیت اطلاع رسانی مناقصه برگزار می کند و در این مناقصه از شهروندان روسی دارای لیاقت و انگیزه برای حل مسایل علمی و فنی مقیاسی برای منافع کشور دعوت به عمل آورده است. در اعلامیه این مناقصه آمده که نظامیان روسیه جویای طرق و وسایل دور زدن از سیستمهای ضد ویروس و وسایل حفاظت شبکهها و سیستمهای عملیاتی هستند. به گزارش تارنمای صدای روسیه در همین زمینه ˈآلکساندر پیسمسکیˈ کارشناس مستقل امنیت اطلاع رسانی در روسیه، در سخنانی هشدار آمیز گفته است:ˈ به نظرم پنداشتن روسیه به عنوان طرف ضعیف از سوی ناتو نابخردانه است. روسیه همواره به داشتن افرادی با هوش شهرت داشته و پیشرفت فناوری های مدرن ˈآی.تیˈ در بخش دولتی و خصوصی روسیه خوب است و به این خاطر ریسک ناتو در درگیری با روسیه بالا خواهد بود. روسیه مسلما طرح های دفع حملات سایبری دارد، اما در هر صورت باید توان دفاعی کشور ما در فضای سایبری را بالا بردˈ. این موضوع نشان می دهد روسیه نه تنها در تکاپوی تقویت نیروهای نظامی و سخت افزاری خود است بلکه پیشبرد توان سایبری خود را برای مقابله با حملات احتمالی از سوی غرب نیز در نظر دارد. ** جمع بندی ------------------ در شرایط کنونی با توجه به حضور نیروهای غربی و ناتو در مناطق همجوار روسیه به نظر می رسد مقوله امنیت برای مسکو اهمیت خاصی یافته است. بدیهی است که بخشی از حفظ امنیت برای کشورها در گرو داشتن ابزارهای لازم برای مقابله با تهدیدهای بالقوه و بالفعل از سوی دیگر کشورهاست. بخش عمده ای از این ابزارها همان سلاح های جنگی و تاکتیکی پیشرفته و در اختیار داشتن تجهیزات استراتژیکی نوین است. از سوی دیگر دست یابی به فناوری های روز در زمینه تکنولوژی و امنیت نرم افزاری موضوع مهم دیگری است که نمی توان در دنیای کنونی با توجه به رشد سریع تکنولوژی و به تبع آن تهدیدهای ناشی از این رشد غافل شد. به نظر می رسد در برهه کنونی که آمریکا در قالب ناتو تلاش دارد سپر دفاع موشکی مد نظر خود را اطراف مرزهای روسیه مستقر سازد و در عین حال، حاضر به ارایه تضمین های حقوقی و لازم الاجرا به روسیه نیز نیست، مسکو به این درک رسیده است که زمان، زمان بازدارندگی و استفاده از استراتژی مهار کننده است و بدین منظور می کوشد هر چه بیشتر بر توان نظامی و استراتژیکی خود برای مقابله با هرگونه تهدید احتمالی از سوی غرب بیافزاید. منبع REMOVE BEOFRE FLIGHT