کاملترین دایره المعارف فارسی نظامی

اینکه یک هواپیمای نظامی تا چه ارتفاعی می تواند پرواز کند تا حدی بستگی به این دارد که هواپیما چیست و آیا «پرواز» می کند؟ طبق برخی تعاریف، SR-71 Blackbird سریعترین هواپیمای سرنشین دار در جهان بود و رکورد مرتفع ترین پرواز را از آن خود کرد. اما هم X-15 و هم MiG E-266M این ادعا را رد می کنند. جالب اینجاست که هر سه این رکوردهای نظامی در طول رقابت های جنگ سرد در دهه های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ به ثبت رسیده اند و از آن زمان تاکنون شکسته نشده اند. به نظر می رسد که پرواز بالاتر و بالاتر تمرکز اصلی هوانوردی نظامی نیست.

به ادعای PhysLink.com، بیشتر هواپیماهای نظامی ایالات متحده «اگر واقعاً تلاششان را بکنند» می توانند از ۵۰,۰۰۰ پا فراتر بروند، اما محدودیت های دقیق آنها عمدتاً سری و طبقه بندی شده است. بسیاری از جت های تجاری پهن پیکر دارای سقف پروازی ۴۳,۰۰۰ پایی هستند (اگرچه می توانند بالاتر بروند). در شرایطی که یک هواپیما در اتمسفر بالا می رود، یا هواپیما باید فشرده سازی شود (مانند جت های تجاری)، یا خلبانان باید لباس های فشرده سازی شده بپوشند.

بالا رفتن

در شرایطی که هواپیما از جو زمین بالاتر می رود (یا واقعاً از آن خارج می شود)، اکسیژن رقیق تر و رقیق تر می شود تا زمانی که اکسیژن کافی در هوا برای سوزاندن سوخت جت به طور مداوم وجود نداشته باشد. جت های تجاری معمولاً بین ۳۰,۰۰۰ تا ۴۵,۰۰۰ پا بالاتر از سطح دریا پرواز می‌کنند (اکثر جت های تجاری مجاز به پرواز در حداکثر ارتفاع ۴۲,۰۰۰ پا هستند).

نیروی هوایی ایالات متحده می گوید که هواپیمای جاسوسی معروف U2 به طور معمول در ارتفاع بیش از ۷۰,۰۰۰ پا پرواز می کرد، در حالی که PhyLink.com ادعا می کند U2 می تواند تا ارتفاع ۹۰,۰۰۰ پایی یا ۲۷.۲ کیلومتر پرواز کند. بمب افکن های پنهانکار تا ارتفاع ۵۰,۰۰۰ پایی بالا می روند. MiG-31 روسی ادعا می کند که بالاترین سقف پروازی را در بین تمام هواپیماهای جنگنده در حال خدمت (با توانایی پرواز در ارتفاع ۲۵,۰۰۰ متری یا ۸۲,۰۰۰ پایی) دارد.

سه هواپیمای نظامی که اغلب ادعا می شود در بالاترین ارتفاع پرواز کرده اند عبارتند از X-15 آمریکایی، MiG-25 E-266M شوروی و SR-71 Blackbird آمریکایی. همه اینها رکوردهای جهانی را در رده های خود شکسته اند: رکوردهای MiG-25 E-266M و SR-71 تا به امروز شکست ناپذیر باقی مانده اند، در حالی که SpaceShipOne غیرنظامی در سال ۲۰۰۴ رکورد جهانی X-15 را این دسته شکست.

اما آیا X-15 این یک هواپیما است؟

X-15 یک پرتابه موشکی آزمایشی بود که توسط نیروی هوایی ایالات متحده و ناسا برای کشف لبه فضا ساخته شد. این هواپیما اولین هواپیمای مافوق صوت سرنشین دار جهان بود و اولین هواپیمایی بود که به سرعت های ۴، ۵ و ۶ ماخ رسید و همچنان رکورد سریع ترین پرواز سرنشین دار جهان (۶.۷ ماخ یا ۷,۲۵۴.۴ کیلومتر در ساعت) را که در سال ۱۹۶۷ ثبت کرد در اختیار دارد.

X-15 همچنین رکورد بالاترین پرواز نظامی سرنشین دار را نیز در اختیار دارد – با خلبانی جوزف واکر در سال ۱۹۶۳ به ارتفاع ۳۵۴,۲۰۰ پایی یا ۱۰۷.۲ کیلومتری رسید. اما برخی می گویند X-15 واقعاً یک هواپیما نیست – در عوض، یک موشک با منبع اکسیژن خاص خود است. اولین “لباس فضایی” برای X-15 ساخته شد و برخی از پروازهای آنقدر در ارتفاع بالا بودند که خلبانان آن با تعریف فضانوردان مطابقت داشتند.

آیا MiG-25 (E-266M) پرواز کرد؟

به ادعای مجله Smithsonian، رکورد جهانی ارتفاع مطلق توسط خلبان اهل شوروی؛ الکساندر فدوتوف در ۳۱ اوت ۱۹۷۷ زمانی که میگ E-266M خود را به ارتفاع ۱۲۳,۵۲۳ پایی برد به ثبت رسید. این رکورد مطلق ارتفاع برای یک هواپیمای بلند شده از زمین است و هنوز شکسته نشده است. این رکورد در یک صعود زوم به دست آمد و با رکورد جهانی برای ارتفاع پایدار در پرواز افقی متفاوت است. فدوتوف قبلاً به عنوان قهرمان اتحاد جماهیر شوروی معرفی شده بود. او بعداً در ۴ آوریل ۱۹۸۴ هنگام پرواز آزمایشی با یک MiG-31 کشته شد.

SR-71 Blackbird رکوردشکن

به ادعای نیروی هوایی ایالات متحده، SR-71 در طول فعالیت تقریباً ۲۴ ساله خود، سریع‌ترین و بلندپروازترین هواپیمای عملیاتی جهان باقی ماند. از ارتفاع ۸۰,۰۰۰ پاییمی‌توانست ۱۰۰,۰۰۰ مایل مربع از سطح زمین را در یک ساعت بررسی کند.

PhysLink.com نیز مدعی است که رکورد جهانی سرعت و ارتفاع توسط یک هواپیمای با موتور هواتنفسی (معیارهای که هواپیمای موشکی X-15 را شامل این مقایسه نمی کند) ۸۵,۱۳۵ پا بود که توسط SR-71 Blackbird ساخت کمپانی لاکهید در سال ۱۹۷۶ ثبت شد. SR-71 طراحی شد تا با سرعت ۳.۲ ماخ پرواز کروز داشته و رکورد سرعت در ارتفاع پایدار در پرواز افقی با سرعت ۳,۵۰۸.۸ کیلومتر در ساعت را به ثبت رساند. گفته می شود که SR-71 می تواند با سرعت های بیشتر و در ارتفاعات بالاتر پرواز کند، اما این اعداد و ارقام همچنان طبقه بندی شده است. ناسا ادعا می‌کند که SR-71 سریع‌ترین و بلندپروازترین هواپیمای جهان است که تاکنون ساخته شده است.

MiG-29 و پرنده های تفریحی با پرواز در ارتفاع بالا

MiGFlug به مشتریان ثروتمند این فرصت را می‌دهد که با هواپیماهای MiG-29 خود از پروازهای ارتفاع بالا – یا Edge of Space Flights لذت ببرند. MiG-29 شوروی می تواند در طول پروازهای ارتفاع بالا به ارتفاع تضمین شده ۵۵,۴۴۰ پا یا ۱۶.۸ کیلومتری برسد، اما می تواند تا حدود ۱۸.۹ کیلومتری نیز بالا رود. سقف پرواز فعلی برای MiG-29 ها ۵۹,۱۰۰ فوت یا ۱۷.۹ کیلومتر است، اما MiGFlug مدعی است که آنها توانسته اند تا ارتفاع ۷۵,۴۵۹ پا یا ۲۲.۹ کیلومتری نیز بالا بروند. آنها امروزه ارتفاعات پایین تری دارند زیرا محدودیت سرعت آنها به ۱.۷ ماخ کاهش یافته است که از سرعت اصلی ۱.۹ ماخ کمتر است.