کاملترین دایره المعارف فارسی نظامی

در ابتدا باید گفت که رهگیر های MIG.31 در واقع نوع بهینه شده ای از جنگنده های برتری هوایی MIG.25PD است جنگنده ی MIG.31 را باید نخستین جنگنده ی نسل چهارمی روسیه و سریعترین جنگنده ی کنونی جهان و همچنین پرتعداد ترین رهگیر فعال دانست تاریخ طراحی این جنگنده به بیش از 27 سال پیش باز میگردد و تولید آن بیش از 20 سال بدون وقفه انجام شد جنگنده ی MIG.31 در واقع حاصل تلاشهای دو شرکت میگویان و سوکول برای یافتن جنگنده ی برتری هوایی با توانایی درگیری فامد بالا بر اساس MIG.25 بود مدل های اولیه ی MIG.31 با نام Ya.155MP قرار بود طرحی پایه برای تکمیل چند نوع جنگنده و بمب افکن باشد که البته نهایتا به همین طرح منجر شد جالب است بدانید در ابتدا قرار بود MIG.31 دارای بالهای متحرک و موتور های توربوفن RD.36 باشد ولی بدلیل پاره ای از مشکلات در طرح تغییرات عمده ای بوجود آمد قرار شد MIG.31 بیشتر به MIG.25 شبیه باشد و از قابلیت های آن بهرمند گردد در ضمن قرار شد از موتور های D.30-F-6 شرکت پرم استفاده گردد اما سایر تفاوتهای MIG.31 با MIG.25 بالها از نوع طراحی شد مساحت کلی بال افزایش یافت در لبه ی حمله ازفلاپ استفاده شد و سازه بالها مقاومتر گردید دهانه های ورودی هوا بزرگتر گردید تا نیاز بیشتر موتور را برطرف کند ارابه ی فرود دو محوره ی جدید که به سمت جلو جمع میشد که به MIG.31 امکان برخاستن از باند های ناهموار را میداد برای اولین بار از ترکیب نصب موشکها در زیر بدنه که معمولا توسط آمریکایی ها استفاده می شد استفاده گردید بسیاری معتقدند تقلیدی از جنگنده های همچون F.15 و F.14 بوده است(البته باید بدانید دلیل استفاده از موشکها در زیر بدنه کاهش پسا است)همچنین طول سکانهای عمودی بیشتر شد و مساحت سکان مطحرک افقی نیز افزایش یافت زاویه ی عقب رفتگی آن نیز بیشتر گردید(دماغه نیز برای جادادن تجیزات بیشتر راداری افزایش یافت
اما شاید باید یکی از برتری های MIG.31 را را دار زالسن آن دانست رادار زالسن اولین رادار اسکن الکترونیکی جهان است و نتیجه تلاشهای دانشمندی به نام آلفرد فدوچنکو بود رادار زالسونهمانطور که گفتم نخستین رادار از نوع اسکن الکترونیکی بود که به جنگنده میدان جستجویی تا 70 درجه به بالا و پایین (چپ و راست)را میداد این رادار قادر بود همزمان 10 هدف را از فاصله ی 200 کیلومتری ردگیری کند و همزمان روی 4 هدف قفل نماید(البته در نوع ام این تعداد به 6 هدف افزایش یافته) برای استفاده ی هرچه بهتر از امکانات رادار دفتر ویمپل مسپول طراحی موشکی به نام K.3 گردید
MIG.31 علاوه بر رادار زالسون داراییک سیستم حرارت یاب فروسرخ روبه جلو نیز می باشدو سیستم راداری APD.518(برای تبادل اطلاعات با سایر جنگنده ها)
موتور D-30F6 با رانش 303.8 kN میتواند در صورت سبک بودن جنگنده به آن سرعتی برابر 2.83 ماخ بدهد که عملا فرار هرجنگنده ای با استفاده از سرعت را بی اثر می کند و در عوض به جنگنده توان تعقیب و گریز بیشتری زا می دهد(البته بدون سلاح تا 3 ماخ هم میتواند پرواز کند) جنگنده ی MIG.31 با مخازن خارجی خود بردی بیش از 3300 کیلومتر دارد و بدون آن 1700 کیلومتر
اما تسلیحات در بعد کوتاه برد تا میان برد به موشکهای رایج R.60 ودر بعد میان برد موشکهای R.27 و موشکهای میانبرد هولناک R.40 با بردی در حدود 40 کیلومتر(این موشک به همراه سیستم راداری اسمرچ برای MIG.25 استفاده می شد که اسم رمز فاکس فایر به آن داده بودند و اصولا برای هدف قرار دادن XB.70 طراحی گردید این موشک سرعتی برابر 4.5 ماخ دارد که در صورت مجهز بودن به سر جنگی تر کش شونده و قابلیت نگاه به پایین حتی اگر به هدف نخورد آسیبی جدی به جنگنده ی مهاجم وارد خواهد کرد در عمل شانس فرار از آن بسیار اندک است) و در نهایت موشک های معروف R.77 که همنوع شرقی موشک امرام است و موشک بسیار اعتماد پذیریست
اما در بعد دور بردبه موشکهای K.33 مجهز است که بعدها به R.33 معروف گردید گفته میشود توانایی درگیری این موشک حتی از فینیکس هم بیشتر است و در نوع M جنگنده ى MIG.31 می تواند از موشک های دوربردتر R.37 نیز بهرمند گردد هرچند بعید است انواع M وارد خدمت گردند .

میگ ۳۱ هواپیمای رهگیر ـ شکاری با سرعت مافوق صوت و دوربرد است که هواپیمایی محبوب در نیروی هوایی روسیه به حساب می آید. قبل از میگ ۳۱ هواپیمای میگ ۲۵ وظیفه دفاع هوایی را برعهده داشت ولی میگ ۲۵ برای نزاع در ارتفاع های بالا طراحی شده بود. در اواسط دهه ۱۹۷۰ متخصصان هوافضای شوروی دست به ساخت MiG-31 زدند و برای صرفه جویی در وقت و هزینه طرح اصلی آن را از هواپیمای میگ ۲۵ عاریه گرفتند و با انجام تغییر و تحولاتی مانند ساخت بدنه ای کشیده تر نسبت به میـگ ۲۵ «برای به دست آوردن سرعت مافوق صوت و پرواز در ارتفاعات پایین» و موتوری جـدید

«جهت افزایش برد» سرانجام اولین نمونه آزمایشی آن به نام Ye-155MP ساخته شد که نخستین پروازش را در ۱۶ سپتامبر سال ۱۹۷۵ میلادی انجام داد و با جلب رضایت کارشناسان نیروی هوایی تولید آن از سال ۱۹۷۹ آغاز شد.
در سال ۱۹۸۲ ناتو «سازمان پیمان آتلانتیک شمالی» به آن لقب سگ شکاری داد.
از این زمان به بعد میگ ۳۱ جـایگزینی اصلح بـه جای هـواپیماهای MiG-23، Tu-28 و Su-15 به حساب می آید. این سگ شکاری آهنی توسط دو موتور توربوفن مدل D-30F6 تجهیز شده است که برد آن را نسبت به هواپیماهای هم دورانش به طور چشمگیری افزایش داده بود و به همین دلیل احتیاج به دریچه های ورودی هوای بزرگتر و همچنین خروجی های گشادتری نسبت به میگ ۲۵ دارد.
کلید موفقیت میگ ۳۱ که این هواپیما را از باقی رقبای خود متمایز می سازد، می توان در وجود رادار زاسلون مدل SBI-16 دانست. این رادار پیشرفته خط کنترل آتش تامحدوده ۱۲۰ کیلومتری اطراف خود را به وضوح در برمی گیرد و حتی نسبت به اهدافی که پشت هواپیما هستند حساس است و می تواند ۱۰ هدف را شناسایی کرده و چهار هدف را به طور همزمان مفهوم سازد. بعد از میگ ۳۱ مدل پیشرفته تری به نام MiG-31B ساخته شد که توانایی حمل موشک های جدیدتر را مانند موشک های دوربرد R-33S، موشک میان برد R40TD و موشک کوتاه برد R-60 را داشت و تغییراتی در سنجش آیونیک (الکترونیک پرواز) آن داده شد و مهم ترین مسئله توانایی سوختگیری هوایی را نیز به دست آورد. مدلی دیگر از میگ ۳۱ ، MiG-31D است که خصوصیاتی جدید و توانایی حمل موشک های ضدماهواره دارد که این موشک به صورت عمودی به نوک بال هایش نصب می شود. در سال ۱۹۹۲ میلادی MiG-31E برای اولین بار در نمایشگاه هوایی برلین به نمایش گذاشته شد در حالی که فقط یک نمونه از این هواپیما ساخته شده بود. با وجود این همه مدل های مختلف باز هم نیروی هوایی روسیه ارضا نشد و دست به ساخت مدل جدیدی با نام MiG-31M زد که بسیار پیشرفته تر از مدل اصلی بود.
در این مدل تمامی رادارها پیشرفته تر شده بود به طوری که مدل M می توانست در آن واحد شش هدف را مورد هجوم قرار دهد. بعد از زمانی باز هم سر و کله مدل دیگری با نام MiG-31BM پیدا شد که بسیار شبیه MiG-31B بود ولی تمام تجهیزاتش به روز شده بود.
 

یکی از مشخصات ویژه هواپیماهای میگ31 استحکام بدنه آنهاست که تمامی آنها از آلیاژ خاصی متشکل از ۵۰ درصد نیکل، ۱۶ درصد تیتانیوم و ۳۳ درصد از آلیاژ سبک آلومینیم است.
از صاحبان هواپیمای میگ ۳۱ می توان به فدراسیون روسیه «۳۲۰ فروند در اختیار نیروی هوایی روسیه و واحدهای تاکتیکی»، قزاقستان با ۳۰ فروند «که در واقع پس از فروپاشی شوروی سابق از آن کشور به ارث برده است» و چین اشاره کرد. البته هنوز از سوی بسیاری از کشورهای دیگر علاقه مندی برای خرید میگ ۳۱ مشخص است به ویژه کشورهایی که قدرت و یا اجازه خرید تسلیحات نظامی آمریکایی را ندارند. بله! ایران نیز به همراه سوریه برای مجهز کردن نیروی هوایی خود علاقه مند به در اختیار گرفتن این هواپیمای مدرن است تا توان مقابله با تکنولوژی نوین و پیشرفته آمریکایی کشورهای منطقه «و حتی خود آمریکا که بدون هیچ مشکلی به عراق یورش برد» را داشته باشند.
به عقیده کارشناسان وجود چندین فروند هواپیمای میگ ۳۱ در عراق شاید قدرت جلوگیری از جنگ را نداشت ولی حداقل از شدت حمله هوایی آمریکا می کاست. البته با وجود دستگاه های پاد الکتریک آمریکا هیچ هواپیمایی نمی توانست از زمین بلند شود.

با وجود این هواپیما، هیچ هواپیمای جنگنده و یا بمب افکن آمریکایی «البته اگر می توانست از خاک عراق با وجود تهدیدات آمریکا بلند شود» جرات نمی کرد بدون عملیات پیش بینی شده دقیق از مرزهای عراق عبور کند. حتی قسمت اعظم موشک های آمریکایی که به سوی عراق شلیک شدند، توسط این سگ شکاری نابود می شد.
چین نیز یکی از صاحبان MiG-31 است که طبق قراردادی که در سال ۱۹۹۲ میلادی با روسیه منعقد کرد ۲۴ فروند از این هواپیما همراه با تمامی تجهیزات پیشرفته را دریافت کرد و قرار بر این شد که چین با کمک روسیه یک کارخانه سازنده Mig-31 در شهر شن یانگ در سال ۲۰۰۰ احداث کند و تا سال ۲۰۱۰ میلادی ۲۰۰ فروند از این هواپیما تولید کند ولی این قرارداد کاملاً لغو شد و چین در قبال لغو این قرارداد به خرید هواپیماهای سوخو ۲۷ و سوخو ۳۰ راضی شد.



نام: سگ شکاری نژاد: روسی

بهترین وسیله برای مقابله با هرگونه تهدید هوایی را می توان هواپیماهای رهگیر و شکاری دانست. این نوع هواپیماها با تسلیحات خاص و قدرت مانور بالا به راحتی می توانند هر پرنده آهنی که در حال پرواز باشد را نشانه گرفته و منهدم سازند و به همین دلیل یکی از قوی ترین بازوان دفاعی ـ هوایی هر کشور به حساب می روند.
ایالات متحده آمریکا و روسیه (اتحاد جماهیر شوروی سابق) دو کشوری هستند که رقابت بسیار جدی ای در ساخت هواپیماهای رهگیری و شکاری با هم داشته و همچنان دوش به دوش هم در حال حرکت هستند. اگر آمریکا هواپیمای بمب افکنی مانند (Lancer) B1-B می سازد، کمتر از چند ماه بعد خبر ساخت بمب افکن توپولف (Tu-160) را خبرگزاری های روسیه (شوروی) اعلام می کنند. یا اگر روسیه موشک بالستیکی را آزمایش می کند، مدتی نگذشته که خبر ساخت سپر موشکی قوی آمریکا به گوش می رسد و این رقابت (به رغم افت اندک قدرت هوایی روسیه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی) در تمامی عرصه های هوایی مانند ساخت موشک، شاتل و. . . ادامه داشته و دارد. در این کشمکش های رقابتی بر سر ساخت هواپیماهای شکاری، روسیه (شوروی سابق) موفق به ساخت هواپیمای رهگیر - شکاری شد که به راستی یکی از بهترین هواپیماها در نوع خود به حساب می رود.
میگ ـ ۳۱ (MiG-31) هواپیمای رهگیری با سرعت مافوق صوت (supersonic) و دوربرد است که هواپیمایی محبوب در نیروی هوایی روسیه است. قبل از MiG-31 هواپیمای MiG-25 وظیفه دفاع هوایی را برعهده داشت اما MiG-25 برای نزاع در ارتفاع های بالا طراحی شده بود. پس در اواسط دهه ۱۹۶۰ متخصصان هوافضای شوروی دست به ساخت MiG-31 زدند و برای صرفه جویی در وقت و هزینه طرح اصلی آن را از MiG-25 امانت گرفته و با انجام تغییر و تحولاتی مثلاً ساخت بدنه ای کشیده تر نسبت به Mig-25 (برای به دست آوردن سرعت مافوق صوت پرواز در ارتفاعات پایین) و موتوری جدید (جهت افزایش برد) سرانجام اولین نمونه آزمایشی آن به نام Ye-155MP را ساختند که نخستین پروازش را در ۱۶ سپتامبر سال ۱۹۶۵ میلادی انجام داد. با جلب رضایت کارشناسان نیروی هوایی، تولید آن از سال ۱۹۶۹ آغاز شد. در سال ۱۹۸۲ ناتو (سازمان پیمان آتلانتیک شمالی NATO) به آن لقب سگ شکاری (foxhound) نهاد.
از این زمان به بعد MiG-31 جایگزینی اصلح به جای هواپیماهای MiG-23 و Tu-28 و Su-15 به حساب می آید. این سگ شکاری آهنی توسط دو موتور توربوفن مدل D-30F6 تجهیز شده است که برد آن را به طور چشمگیری نسبت به هواپیماهای هم دوران خود افزایش داده و احتیاج به دریچه های ورودی هوای (intakes air) بزرگ تر و همچنین خروجی های (nozzle) گشادتری نسبت به MiG-25 دارد.

کلید موفقیت MiG-31 که این هواپیما را از باقی رقبای خود متمایز می سازد، می توان در وجود رادار زاسلون (Zaslon) مدل SBI-16 دانست. این رادار پیشرفته خط کنترل آتش تا محدوده ۱۲۰ کیلومتری (حدود ۶۵ مایل) اطراف خود را به وضوح در بر می گیرد و حتی نسبت به اهدافی که پشت هواپیما هستند حساس است و می تواند ۱۰ هدف را شناسایی کرده و به ۴ هدف در آن واحد کنترل کامل داشته باشد. در همین راستا MiG-31 با ۴ موشک دوربرد AA-9-Amos) R) تجهیز شد. بعد از MiG-31 مدلی پیشرفته تر به نام MiG-31B ساخته شد که توانایی حمل موشک های جدیدتر را مانند موشک های دوربرد R-33S، موشک میان برد R-40TD و موشک کوتاه برد R-60 را داشت و تغییراتی نیز در سنجش ایونیک (الکترونیک پرواز) آن داده شد و مهم ترین مسئله توانایی سوخت گیری هوایی (in-flight refuling) را نیز به دست آورد. مدلی دیگر از میگ ها، Mig-31D است که خصوصیاتی جدید و توانایی حمل موشک ضدماهواره (Anti-Satellite Missile) دارد که این موشک به صورتی عمود به نوک بال هایش نصب می شود. در سال ۱۹۹۲ میلادی MiG-31E برای اولین بار در نمایشگاه هوایی برلین به نمایش گذاشته شد در حالی که فقط یک نمونه از این هواپیما ساخته شده بود.
اما باز هم با وجود این همه مدل های مختلف از هواپیمای میگ ـ ۳۱ نیروی هوایی روسیه ارضا نشد و دست به ساخت مدل جدیدی با نام MiG-31M زد که بسیار پیشرفته تر از مدل اصلی یعنی MiG-31 بود. در این مدل به طور کلی وضعیت رادارها تغییر کرد و رادارهای پیشرفته تر جای آنها را گرفت به گونه ای که می توانست در یک زمان با ۶ هدف مجزا به مبارزه هوایی بپردازد که نسبت به رادارMiG-31« SBI-16» از توانایی کنترل ۲ فروند هواپیما بیشتر بهره می برد. این مدل یعنی Mig-31M قادر به حمل موشک R-37 که مدل پیشرفته R-33 است را دارا است. کابین خلبان از نو طراحی شده است و در آن از نمایشگرهای چندمنظوره سه رنگ استفاده می شود. دیگر تغییرات عبارتند از: ظرفیت بیشتر سوخت، چتر ترمز بزرگ تر (Chute hausing brake)، نداشتن مسلسل،۱ چرخ دماغه ای با طراحی جدید است. بعد از چند وقت باز هم سروکله مدلی دیگر پیدا شد با نام MiG-31BM که در واقع بسیار شبیه به MiG-31B بود اما تمامی تجهیزاتش به روز شده بود به خصوص تمرکز خاصی برای توانایی بیشتر در حمله های هوا به زمین شد و می توانست ۲۴ هدف زمینی را انتخاب کرده و آنها را موشک باران کند. یکی از مشخصات ویژه میگ ها استحکام بدنه آن ها است که تمامی آن ها از آلیاژی متشکل از ۵۰ درصد از نوع خاصی از نیکل، ۱۶ درصد تیتانیوم و ۳۳ درصد از آلیاژ سبک آلومینیوم است.

 
MiG-31A

کشور سازنده : شوروی سابق
هواپیماهای مشابه : MiG-25 , F-14 , F15
تعداد سرنشین : 2 نفر
ماموریت اصلی : رهگیر تمام آب و هوایی + ایجاد امنیت هوایی
طول : 21.5 متر
طول بال : 14 متر
ارتفاع : 6.6 متر
حداکثر سرعت : 3 ماخ
وزن خالی : 22 تن
وزن استاندارد : 37 تن
حداکثر وزن : 47 تن
نوع و قدرت موتور : دو موتور توربوجت با پس سوز D-30F6 هر کدام با تراست 93 کیلو نیوتن
حداکثر تحمل G : در سرعتهای فراصوت +5 جی
حداکثر برد : 3300 کیلومتر
شعاع عملیاتی : 720 کیلومتر
ارتفاع پرواز : 25 کیلومتر
ارتفاع پرواز از سطح دریا : ؟
مدت زمان برای رسیدن به ارتفاع 20 کیلومتری : 8 دقیقه و 54 ثانیه
قابلیت سوختگیری هوایی : ندارد
حسگرها : LD/SD TWS radar, possible IRST, RWR (رادار Zaslon S-800 با برد 200 کیلومتر)
نوع تسلیحات : یک قبضه توپ 23 میلی متری GSh-6-23 + موشکهای هوا به هوای R-33 , R-40 , R-60 ,  

 MiG-31BM 

این مدل در بسیاری جهات شبیه مدلهای قبلی است و در اینجا فقط نکات مهم را بیان میکنم.
نوع رادار : Zaslon-M با برد 400 کیلومتر و توانایی شناسایی استیلت ، همزمان 24 هدف را شناسایی و به 6 تا از آنها حمله میکند و بقیه را نیز تحت نظر دارد.
توانایی جنگ الکترونیک : دارای سیستم مدرن ECM و ضد ECM
آیونیک این مدل بسیار پیشرفته تر از مدلهای قبلی است.
 نوع تسلیحات :
یک قبضه توپ 23 میلی متری GSh-6-23
موشکهای هوا به هوای R-27 , R-33 , R-37 , R-40 , R-60 , R-73 , R-77
موشکهای هوا به زمین Kh-31P , Kh-58
قیمت میگ-31 بی ام : 40 میلیون  
 
توضیحاتی چند در مورد موشکهای هوا به هوای قابل حمل توسط میگ-31 :
R-27 با برد 70 الی 170 کیلومتر ، حداکثر سرعت هدف : 3600 Km/h
R-33 با برد 160 کیلومتر ، حداکثر سرعت هدف : 3700 Km/h
R-37 با برد 300 ، حداکثر سرعت هدف : ؟
R-40 با برد 50 کیلومتر ، حداکثر سرعت هدف : ؟
R-60 با برد 10 کیلومتر ، حداکثر سرعت هدف : ؟
R-73 با برد 40 کیلومتر ، حداکثر سرعت هدف : 2500 Km/h
R-77 با برد 90 الی 160 کیلومتر ، حداکثر سرعت هدف : 3700 Km/h
 

چگونگی ظرفیت حمل موشکهای هوا به هوا در MiG-31BM :
[External Link Removed for Guests]
 ) 8 R-33 & 2 R-60 or R-73
B) 6 R-33 & 2 R-40 & 2 R-60 or R-73
C) 4 R-33 & 4 R-40 & 2 R-60 or R-73
D) 4 R-33 & 4 R-73 & 2 R-40 & 2 R-60 or