کاملترین دایره المعارف فارسی نظامی

مهمات ضربتی مستقیم مشترک» متخلص به JDAM یک کیت هدایت کنندهء بمب ( هواپرتاب) است که در محل دم یا قسمت انتهایی آن نصب میشود و دقت بمبهای سقوط آزاد را به شدت افزایش میدهد. این بمبها بدین ترتیب میتوانند در هر شرائط آب هوایی، مورد استفاده قرار گیرند و یک جنگافزار هوشمند محسوب می شوند.

JDAM یک سلاح هدایت شوندهء هوا به زمین محسوب می شود که در اصل، نصب سیستم هدایت پذیری بر روی بمب های سری Mk80 محسوب می شود. با توجه به میزان بردی که برایش درنظر گرفته اند، سرجنگی ای بین 250 تا 2000 پوند (معادل 113 تا 900 کیلوگرم) در آن تعبیه شده است. بمب JDAM با توجه به قابلیت هدایت پذیری اش، می تواند بر علیه اهداف متحرک نیز به کار گرفته شود. پس از رهاسازی، بمب به صورت اتوماتیک، به سمت مختصات هدف هدایت می شود. مختصات دقیق هدف، می تواند قبل از برخاستن هواپیما، درون کامپیوتر آن ذخیره شود و به صورت دستی توسط خدمهء هواپیما تغییر یابد. ضمن اینکه مختصات هدف، می تواند توسط حسگرهای هواپیما، قبل از پرتاب، به صورت اتوماتیک، اصلاح شود. در صورتی که حین پرواز، به اطلاعات مکان یاب جهانی، دسترسی باشد، دقت JDAM، دایره ای به شعاع 13 متر و کمتر اعلام شده است. (این عدد، توسط مقامات بوئینگ کمتر از 10 متر ذکر شده است.) در صورت عدم دسترسی به اطلاعات مکان یاب جهانی، میزان خطا به 30 متر و کمتر افزایش می یابد.

 عملیات طوفان صحرا (Desert Storm)، نقطهء روشن و دلیلی محکمی در نیاز به استفاده از مهمات هوا به زمین هدایت شونده هوشمند محسوب می شد. در این عملیات، آب و هوای خاص منطقهء درگیری، دقت مهمات هدایت شونده را کاهش داده بود. دقت بمب های سقوط آزاد (غیرهدایت شونده) نیز به علت پرتابشان از ارتفاع متوسط و بالا، به شدت کاهش یافته بود. بدین جهت، مقدمات پژوهش و تحقیق در مورد یک بمب هدایت شونده در هر آب و هوایی، به سال 1992 آغاز گشت. قابلیت بمب های JDAM، طی آزمایشات انجام گرفته، از طریق پرتاب بین ابرها، هوای بارانی و برفی نیز به اثبات رسیده است.

در حین انجام این آزمایشات بر روی JDAM، از یک بمب افکن B-2 و رهاسازی هم زمان 16 بمب JDAM در یک لحظه، بر ضد 16 هدف گوناگون که در 2 منطقهء کاملن جداگانه قرار داشتند، نیز استفاده شده است. ترکیب گرومان B-2 اسپرییت و JDAM : انقلابی در میدان نبرد ترکیب بسیار موفق بمب های JDAM و بمب افکن B-2، برای اولین بار در عملیات نیروهای متفق (Operation Allied Force) بر ضد صربهای یوگوسلاوی در نبرد کوزوو به کار گرفته شد. در این عملیات، بمب افکن های بی-2، پس از 30 ساعت پرواز مداوم از پایگاهشان در وایت من، ایالت میسوری، خود را به یوگوسلاوی می رساندند. در جریان جنگ کوزوو، بیش از 600 بمب JDAM توسط بی-2 ها پرتاب شد. کارشناسان نظامی بر این اعتقاد هستند که در جریان جنگ کوزوو و عملیات نیروهای متفق، بی-2 ها، 651 بمب JDAM را پرتاب کردند که این پرتابها، دقتی در حدود 96 درصد و انهدام 87 درصد اهداف تعیین شده را به دنبال داشته است.

رشد خانوادهء بمب های مبتنی بر تکنولوژی JDAM، به بمب های 500 پاوندی (230 کیلوگرمی) Mk82 نیز تسری یافت و کار ساخت این بمب ها در اواخر سال 1999 انجام شد. امروزه، نیروی دریایی ایالات متحده در حال انجام مطالعاتی جهت افزایش میزان قدرت تخریب و دقت بمب ها به وسیلهء بهبود سیستم GPS و نصب یک جستجوگر دقیق است که در مراحل پایانی نزدیک شدن بمب به هدف، فعال شود. به تاریخ 10 سپتامبر 2003، یک بمب افکن بی-2، تعداد 80 عدد بمب 500 پاوندی از نوع JDAM را همزمان و در یک سورتی پرواز رها کرد تا ثابت کند دقت حملات به وسیلهء بمب های هدایت شونده، همانند روزهای اولیه استفاده از تسلیحات هوشمند نیست

. مشخصات عمومی JDAM عملیات اولیه: سلاح هدایت شوندهء هوا به زمین
سازنده: شرکت بوئینگ
کیت هدایت پذیری نصب شده بر روی بمب های سری Mk80
نوع هدایت پذیری:
بر اساس اینرسیایی یا مکان یاب جهانی GPS/INS یا Global Position System / Inertial Navigation System
دقت: 13 متر و کمتر در هنگام دسترسی به اطلاعات GPS و 30 متر در صورت عدم دسترسی
طول: 3 تا 3.9 متر (9.11 تا 12.8 فوت)
فاصلهء دو سر بالچه ها: 483 تا 635 میلی متر (1.7 تا 2.1 فوت)
برد: 24 کیلومتر (15 مایل)
حداکثر ارتفاع قابل پرتاب شدن: 13700 متر = 45000 فوت
قیمت هر کیت هدایت شونده: 21000 دلار
ورود به خدمت: 1999
تعداد کیت هدایت پذیری ساخته شده: 158000 عدد برای نیروی هوایی و 82000 عدد برای نیروی دریایی؛ جمعن 240000 عدد قابل استفاده در هواپیماهای:
B-1B Lancer ، B-2A Spirit ، B-52H ، F-14A/B/D ، F-15E ، F-16C/D ، F-18C/D & F/A-18E/F
Eurofighter Typhon ، A-10 Warthog ، F-22 Raptor ، F-117 Nighthawk ، AV-8B Harrier
S-3 Viking ، F-35 JSF ، RQ-9 Predator B گونه های مختلف

CBU-29