کاملترین دایره المعارف فارسی نظامی

AC-130 یک هواپیمای پشتیبانی نزدیک است که با داشتن چندین توپ قوی یک برگ برنده برای آمریکا در صحنه های نبرد می باشد.

این هواپیما که اصطلاحا کشتی تیر انداز نامیده می شود، در بسیاری از عملیات شایستگیهای خود را نشان داده است. از آن جمله می توان به جنگ آمریکا در سومالی اشاره کرد کهAC-130 ها به پشتیبانی نزدیک از نیروهای زمینی پرداختند. این هواپیما در پاناما، جنگ خلیج فارس و بوسنی هرزگووین نیز به کار گرفته شد. AC-130 دارای 4 موتور توربو پراپ T56-A-15 بوده که هرکدام دارای قدرت 4910 اسب بخار است که به هواپیما حداکثر سرعت 0.4 ماخ (482 کیلومتر بر ساعت) را می دهد.

درحال حاضر دو مدل از AC-130 در حال خدمت می باشند: AC-130H Spectre (شبح) که دارای دو توپ 20 میلی متری، 1 توپ 40 میلیمتری و یک توپ 105 میلیمتری (حدوداً به اندازه توپ یک تانک) می باشد و AC-130U Spooky(شبح وار) که به یک توپ 25، یک توپ 40 میلیمتری و یک توپ 105 میلیمتری مجهز است.

خدمه هر دو نمونه، شامل پنج افسر (خلبان، کمک خلبان، افسر ناوبر و هدایت گر، افسر کنترل کننده آتش، افسر جنگ الکترونیک) و هشت نفر دیگر شامل مهندس پرواز، اپراتور حسگر های تلویزیونی، اپراتور حسگر های فرو سرخ، مسئول پر کردن اسلحه ها و چهار اپراتور توپها می باشد. AC-130 نمونه مسلح و اصطلاحاْ gunship هواپیمای معروف ترابری C-130 هرکولس است. اولین پرواز این هواپیما (که مدل AC-130A بود که امروزه کنار گذاشته شده است) در سال 1967 انجام شد. اگر چه از آن زمان تاکنون فناوری و تکنولوژی بسیار رشد کرده؛ ولی کاربردهای AC-130 چندان تغییر نکرده است.

نقشهای این هواپیما عبارت است از : پشتیبانی هوایی نزدیک، نقش بازدارندگی و شناسایی، دفاع منطقه ای، عملیات اسکورت، کنترل هوایی، کنترل و فرماندهی (command and control) به صورت محدود و عملیات جستجو و نجات.

 AC-130A اسپکتر به لحاظ ابعاد خارجی مانند C-130 بوده و یکی از تفاوتهای اصلی آن با نمونه های جدیدتر عدم قابلیت سوخت گیری هوایی است. این نمونه با حداکثر مهمات دارای برد 1450 مایل ( 3943 کیلومتر) می باشد.

 AC-130A برای شرکت در جنگ ویتنام در 20 سپتامبر 1967 به ویتنام اعزام شد و یک هفته بعد اولین ماموریت خود را به انجام رسانید. اولین مورد انهدام این هواپیما در سال 1969 بوقوع پیوست که در آن دو خدمه هواپیما کشته شدند. در طول جنگ ویتنام  از هجده فروند AC-130 ، پنج فروند ساقط شد؛ ولی در کل این هواپیما توانست بیش از 10000 ماشین دشمن را نابود کند.

 آخرین AC-130A در سال 1995 بازنشسته شد و در سال 1995 مدل AC-130H جایگزین مدل A گردید. کامپیوترهای مدل AC-130H دارای توانایی تشخیص دشمن از دوست هستند که باعث کاهش تلفات نیروهای خودی در صحنه نبرد می شود. این هواپیما در جنگ خلیج فارس نیز استفاده شد و تنها یک فروند آن (به همراه 14 خدمه) ساقط شد.

AC-130U اسپوکی از پیشرفته ترین کشتی های جنگی(گانشیپ:GunShip) جهان می باشد، به گونه ای که بیش از 609 هزار خط نرم افزار برای سیستم کنترل آتش و الکترونیک پروازی آن نوشته شده است. سیستم کنترل آتش آن توانایی حمله همزمان به دو هدف را با استفاده از دو توپ دارد، به طوری که این هدفها می توانند در فاصله 1 کیلومتری از همدیگر هم باشند.

 حسگر های فرو سرخ و رادار این مدل APQ-180 ( رادار جنگنده F-15E) می باشد که به آن توانایی انجام عملیات در روز و شب و هر شرایط آب و هوایی می دهد. در صورت لزوم تمام اسلحه ها می توانند به حسگر ها وصل شده  و از آن فرمان بگیرند.

هرکولس ها علیه جنگل های ویتنام

برای اولین بار ایالات متحده آمریکا به عنوان کشور طراح و سازنده هواپیمای C-130 ، در دوره جنگ ویتنام استفاده به نوعی رزمی از هرکولس را آغاز کرد. این هواپیما حامل بمب های دیزی کاتر بود که نوعی بمب ترموباریک محسوب می شد و با پرتاب این بمب ها، در جنگل های انبوه ویتنام مساحتی لازم برای فرود بالگردهای آمریکایی پاکسازی می شد. البته در حال حاضر بمب معروف به مادر تمام بمب ها یا MOAB نیز قابلیت حمل و پرتاب از سی 130 را دارد.

پرتاب دیزی کاتر از سی 130 آمریکایی

روش اجرای آن هست به این صورت است که هم بمب دیزی کاتر و هم مادر تمام بمب ها بر روی یک صفحه متحرک قرار گرفته و صفحه مورد نظر و بمب روی آن از هواپیما به بیرون پرتاب می شود و بعد از جدا شدن بمب از صفحه مورد نظر، بسته به ارتفاع پرتاب و زمان مورد نظر برای رسیدن به هدف، چتری از پشت بمب باز شده یا ممکن است چتر استفاده نشود و بمب به سمت زمین روانه می شود.

بمب های اس دی بی زیر بال هرکولس

هرکولس البته در نقش رزمی دیگری نیز وارد کار شده و تا به امروز نیز در این نقش باقی مانده است و آن هم بحث توپخانه پرنده است. در مدل های جدید سری AC-130 ، در کنار توپ ها تعدادی بمب های هدایت ماهواره ای مثل سری SDB نیز بر روی این بمب افکن نصب شده و قابلیت پرتاب را دارند.

هرکولس های نهاجا در نقش بمب افکن

هواپیمای ترابری C-130 همچون بسیاری دیگر از ارتش های جهان، به نوعی اسب بارکش نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی خصوصا در سالهای جنگ تحمیلی بوده است. این پرنده خوش ساخت شاید میلیون ها ساعت تا به امروز برای این سرزمین پرواز و نقشی شاید کمتر دیده شده اما بسیار مهم در سالهای دفاع مقدس و در سالهای بعد از جنگ در توان دفاعی کشور ما ایفاء کرده است. حمل مهمات، نیروهای نظامی، آذوقه، مجروحین و بسیاری موارد دیگر همه و همه از جمله وظایف این پرنده 4 موتوره محسوب می شود. این هواپیما در مدل اچ که در کشور ما وجود دارد حدودا توان حمل 20 تن بار را دارد. مشخصات ابعاد بخش بارگیری در هرکولس از این قرار است : طول در حدود 12 متر ، عرض در حدود 3 متر و ارتفاع در حدود 2.75 متر است.

هرکولس بمب افکن؛ برای کجا و چه هدفی؟

شاید برای تقریبا همه شما این سوال پیش بیاید که اصولا تبدیل یک هواپیمای ترابری 4 موتوره به یک بمب افکن اقدامی مفید است؟ برای پاسخ به این سوال باید به شرایط ویژه ایران ، منطقه خاورمیانه و البته تجربیات اخیر خصوصا در سوریه و عراق اشاره کرد. زمانی شما با دشمنی رو به رو هستید که به صورت غیر متقارن و شبیخون مانند مبارزه می کند و مشخص نیست در چه زمانی از روز یا شب به شما حمله خواهد کرد. روش استاندارد پاسخ گویی به چنین دشمنی از راه هوا مشخصا استفاده از هواپیماهای جنگی و بالگردها است.

اما اگر به هر دلیلی این وسایل در دسترس نبود و آنچه شما صرفا داشتید یک هواپیمای باربری بود چه؟ یا آنکه نیاز به استفاده از حجم وسیعی مهمات جهت جلوگیری از پیشرفت این دشمن بود؟

پرتاب بمب های سبک تمرینی از هرکولس نهاجا

در حقیقت هرکولس های نهاجا تغییر کاربری نداده اند بلکه صرفا به عنوان یک توانایی جدید برای آن ها بحث حمل بمب و پرتاب آنها تعریف شده است. هرکولس هواپیمایی است که توان نشست و برخاست در شرایط غیر استاندارد را نیز دارد و می توان در بدترین شرایط ممکن نیز بمب ها را در این هواپیما بار زده و بر روی هدف تخلیه کند.

پرتاب بمب های دو هزار پوندی از هرکولس نهاجا

مشخصا این حرکت نوعی ایده آل از عملیات بمباران هوایی علیه دشمن نخواهد بود ولی در شرایطی که دشمن مورد نظر در حال حمله به مواضع خودی است می توان از این روش برای رساندن قدرت آتش و پشتیبانی از نیروهای خودی استفاده کرد. فراموش نکنید در سناریوهایی مثل عملیات های ضد تروریستی و در شرایطی که دشمن مورد نظر فاقد توان هوایی یا ضد هوایی خاصی است، سی 130 می تواند با فراغ بال و بدون نگرانی از بحث تهدیدات ضد هوایی یا هوایی برای مدت زیادی روی هدف مورد نظر باقی مانده و در صورت لزوم بمب های خود را بر روی منطقه مورد نظر پرتاب کند.

مسئله مدت زمان پرواز روی هدف یکی از مهم ترین و چالش برانگیز ترین بحث ها در زمینه عملیات های پشتیبانی نزدیک هوایی خصوصا در جنگ هایی با شرایط فعلی عراق و سوریه است که شما با یک دشمن منظم و یونیفورم پوش طرف نیستید و دشمن چریک می تواند هر لحظه به شما حمله کند. برای داشتن پوشش هوایی در حالت عادی و در حجم آتش بالا، به یک جنگنده به همراه پشتیبانی سوخت رسان نیاز خواهد بود که این کار، هزینه های عملیاتی را شدیدا افزایش می دهد اما در مورد پرنده ای مثل هرکولس این امکان وجود دارد که زمان بسیار بیشتری روی هدف مورد نظر باقی ماند تا در صورت نیاز اقدام به پرتاب بمب ها کند.

با توجه به اینکه پیش از این نیز، سردار حاجی زاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه از ساخت بمبی 10 تنی توسط این نیرو (با نام کنایه آمیز "پدر همه بمب ها") خبر داده بود که با هواپیمای باری ایلوشین، امکان پرواز و پرتاب آن علیه هر دشمنی وجود دارد، مشخص می شود که هم سپاه و هم ارتش، این قابلیت مهم را در پرنده های باری خود مورد توجه قرار داده و عملیاتی کرده اند. با این اوصاف، مشخص است که چنین تمرین و مهارتی، جهت تامین بخشی از نیازهای کشورمان در مقابله با یک دشمن خاص است و بر همین اساس، تجارب به دست آمده از حضو مستشاران نظامی کشورمان در جبهه های دوردست مقابله با تروریست های تکفیری - صهیونیستی، اکنون و در مراحل مختلف، تبدیل به سامانه ها و تاکتیک های جدید در زمین و آسمان می شود.