نیروی هوادریای شاهنشاهی ایران (IINA) در سال 49 خورشیدی به صورت رسمی درخواست خرید سیزده فروند بالگرد ASH-3D را به شرکت اگوستای ایتالیا (تحت لیسانس شرکت Sikorsky ایلات متحده ) تقدیم کرد.خریدهایی که برای استفاده ناوشکن های ببر و پلنگ انجام می شدند.پس از گذشت سه سال تا سال 1352 تمامی 13 بالگرد به نیروی شاهنشاهی ایران تحویل داده شد.در این میان 11 نمونه نبرد زیر سطحی ASW برای مقابله با زیردریایی ها و دو بالگرد ترابری برای حمل افراد نظامی قرار گرفتند.در کنار این قابلیت ها تمامی سی کینگ ها قادر به انجام ماوریت تجسس و نجات (SAR) نیر بودند. ASH-3D های ایرانی از سیستم ماموریت زیر سطحی و تعدادی سیستم اویونیکی متشابه بالگرد SH-3D بهره می برند و از دو موتور T58-GE-10 نیرو می گرفتند.پیش از ورود سی کینگ ها ناوگان کوچک IINA بر حدود 10 فروند بالگرد Bell AB 205 A با توانایی پرتاب موشک فرانسوی یAS-11 و تعدادی Bell AB 206 A تکیه داشت.پس از ورودبه ایران بالگردهای سی کینگ به سر فرماندهی ناوگان هوادریای ایران , پایگاه هوا دریای بندرعباس واقع درشمال خیلج فارس تحویل داده شدند .برای استفاده در ناوکشن های ببر و پانگ دو بالگرد بدانها اختصاص یافت.در سال 1353 دو فروند کشتی پشتیبانی به نام های بندر عباس و بوشهر توسط کشتی سازی C.Luhring به ایران تحویل داده شد.کشتی هایی که علاوه بر پد بالگرد در انتهای خود صاحب اشیانه بالگرد نیز بودند.در همان سالدو فروند قایق دو زیست کلاس "هنگام" مجهز به جایگاه نشست و بخواست بالگرد نیز به ناوگان هوا دریای ایران اضافه شد.تمام این شناورها قادر به پذیرش بالگردهای سی کینگ بودند و دو کشتی بوشهر و بندر عباس هر یک غالبن برای انجام ماموریت های پشتیابنی برد بلند از ناوشکن ها, ناوچه و ناوهای نیروی دریایی ایران هر یک , یک سی کینگ ترابری با خود حمل می کردند.در اواخر سال 54 نیروی دریایی ایران سفارش خرید 5 بالگرد سی کینگ دیگر از نمونه ASW با رادار نظارتی AN/APS 705 A به آگوستا ارائه کرد. در کنار قابلیت نبرد زیر سطحی با تجهیز بالگردها به موشک ضد کشتی سی کیلر (توسط شکرت آگوستا) قابلیت نبرد سطحی نیر بدانها افزوده گشت.تجهیز سایر بالگردها به موشک های ضد کشتی ادامه یافت به طوریکه یک سال بعد به صورت مشابه تعدادی نمونه نبرد زیر سطحی از نخستین بالگردهای تحویلی توسط شرکت تعمیر و نگه داری بالگرد ایران به موشک Sea Killer MK-2 مجهز شدند.
در سال 57 ساخت دومین دسته سفارشی سی کینگ کامل شد اما پس از ارسال تنها یک نمونه در سال 1358 بدنبال تحریم تسلیحاتی ایران از سوی ایالات متحده شرکت اگوستا مجبور شد تا 4 بالگرد دیگر را مصادره کند.این بالگردها در ایتالیا ماندند و در نهایت به همراه 19 بالگرد شینوک مصادره شده دیگر ارتش ایران مابین اسفند و اردیبهشت 60 به ناوگان تغییر نام یافته هوادریای جمهوری اسلامی ایران (IRINA) تحویل داده شدند.پیش از وقوع انقلاب هوادریای شاهنشاهی ایران در حدود 50 بالگرد و 13 هواپیمای ترابری متوسط و سبک و جت های مخضوص پروازهای مقامات مهم عملیاتی داشت.تعداد پایگاه های IINA به دو پایگاه بندر عباس و بوشهر خلاصه میشد که در کنار انها پایگاه مدرن و نا تمام کنارک نیز در حال ساخت بود .
در سال 58 تعداد بیشتری بالگرد ASH-3D به همراه 6 بالگرد RH-53D دیگر و 12 بالگرد HH-53C سفارش داده شد که با تغییر حکومت همه سفارشات نظامی توسط رژیم جدید لغو گردید.
جنگ در خلیج فارس
با شروع جنگ ایران و عراق سی کینگ های ایرانی ارزشهای خودشان را با انجام صدها ماوریت تجسس و نجات و حفظ جان خلبانهان جنگنده های ساقط شده ایرانی و یا حتی عراقی و نجات خدمه تانکرهای نفتی هدف قرار گرفته در بنادر ایران و یا در خلیج فارس در طول جنگ تانکری به خوبی نشان دادند.این بالگردها در مقابله با قایق های سطحی با استفاده از موشکAS-12 موفقیت های محدودی نیز بدست اوردند.در میانه جنگ هوادریای ایران با الهام از عملکرد موثر موشک ماوریک با جنگنده F-4E نیریوی هوایی جمهوری اسلامی ایران درطول عملیات مروارید و جنگ تانکری برنامه ایی را برای نصب موشک AGM-65 بر روی بالگردهای سی کینگ اغاز نمود.در این پروژه پایلونهای دوتایی موشک ماوریک به دو بالگرد سی کینگ اصلاح شده بعنوان بستر ازمایشی اضافه شد که این طرح در نهایت به پیروزهای تایید نشنده ایی در مقابل تانکرهای نفتی مستقر در خلیج فارس و تنگه هرمز نائل امد. پس از پایان جنگ این طرج به خاطر نتایج محدود بدست امده در مقایسه با توانایی اف-4 و مارویک و هزینه بالای اجرا برای تمام ناوگان کنار گذاشته شد.
مهم ترین و موثرترین استفاده نیروی هوادریای ایران از ناوگان سی کینگ خود در جریان جنگ به عملیات مروارید باز میگردد. تلاشی بزرگ برای از بین بردن تاسیسات نفتی و امکانات هشدار زودهنگام عراق.
در روزهای 7 و 8 ادرماه سال 1359 تفنگداران دریایی ارتش جمهوری اسلامی به اسکله های نفتی البکر و الامیه یورش بردن و نیروهای عراقی اسیر شده با 5 ASH-3D از اسکله البکر بازگردانده شدند .در میان کسانی که در این عملیات توسط سی کینگ ها نجات یافتند خدمه ایی از ناوچه پیکان نیز حضور داشتند.ناوچه پیکان همان ناوچه سریعی از کلاس کمان که در عملیات مروارید بر اثر برخورد چندین موشک Styx شلیکی از ناوچه های اوزا-II عراقی غرق گشت.در میانه دهه 80 میلادی دو فروند ASH-3D/TS که پیش از انقلاب برای حمل و نقل افراد بلند پایه منجمله پادشاه ایران مورد استفاده قرار میگرفتند به هوادریای ایران فرستاده شدند.در سال 1364 IRINA تصمبم گرفت تا تعدادی از سی کینگ ها قدیمی با ساعات پروازی بیشتر را از رده خارج کند تا بتواند از انها بعنوان منابع تامین قطعات یدیکی برای سایر نمونه های قابل پرواز بهره ببرد.در این راه اولویت به سی کینگ های از نمونه ASW با رادار AN/APS-705 A و ASH-3D هایی که غالبن از نخستین سی کینگ های ورودی به ایران بودند داده شد.در حالیکه 4 سی کینگ در پایگاه بندرعباس و 3 تای دیگر در IHSRC نگه داری می شدند و منتظر گذراندن دوره اورهال خود بوند نیمی از انها وارد برنامه اسقاط شدند.با پایان جنگ هوادریای جمهوری اسلامی ایران به کمک شرکت تعمیر و نگه داری بالگرد ایران , واسطه ها و دلال هایی از ایتالیا,ایالات متحده و سنگاپور اقدام به نوسازی ناوگان ASH-3D خود کرد .در میانه دهه 90 میلادی تعدادی از سی کینگ های ذخیره شده با استفاده از قطعات یدگی ضروری ذخیره شده در انبارها به خدمت در پایگاه بند عباس بازگشتند.پس از دهه 70 میلادی IRINA بیشترین بررسی های دوره ایی به استثنای اورهال کامل را برای سی کینگ های خود در بندر عباس انجام داد.در سال 1385 فرمانده وقت نیروی هوادریای ایران تصمم به بازسازی تعدادی از سی کینگ های اسقاطی گرفت تا دوباره به خدمت بازگردانده شوند.در مرکزIHSRC دو فروند سی کینگ که به خاطر نبود قطعات یدکی لازم برای اورهال توانایی پرواز نداشتن, در این مرکز زمینگیر شده بودند .بالگردهایی که برای تامین قطعات سایر سی کینگ های فعال تعداد زیادی از قطعات انها باز شده بود .در بندرعباس نیز دو سی کینگ دیگر با وجود داشتن ساعات پروازی کم به مدت 25 سال در معرض هوای ازاد نگه داری می شدند و عملن در این پایگاه زمینگیر شده بودند.این وضعیت برای این 4 سی کینگ ادامه داشت تا اینکه دو ASH-3D بندرعباسی با قطار به تهران اورده شدند و برای انجام اورهال به IHSRC فرستاده شدند .4 بالگرد ASH-3D برای رسیدن به سطح استاندارد ناوگان بالگردی هوادریا و پیدا کردن قابلیت پرواز مجدد به Update هایی در سامانه های اویونیکی خود نیاز داشتند.اورهال و نوسازی مجدد نخستین نمونه از این بالگردها در سال 1385 اغاز شد و دو سال بعد در فروردین 87 این بالگرد مجددن به ناوگان هوادریا ارایه شددومین بالگرد در فروردین 88 به ناوگان IRINA بازگشت و سومین نمونه نیز در اواسط آدرماه همان سال به نیروی هوادریا ارایه شد.هر سه این بالگردها جعبه دنده و تیغه های چزخان جدید دریافت کرده بودند در حالیکه موتورهای انها نیز تعویض شده بود. .در کنار این تغییرات سامانه های جدیدی چون رادیوهای جدید باند VOR , UHF/VHF (نوعی سامانه ناوبری رادیویی) و سامانه ناوبری GPS و یک نمایشگر چند منطوره نیز بدانها اضافه گشته بود.هر سه بالگرد به خدمت بازگشتند بالکردهایی که براساس تاریخ همگی از نمونه تجسس و نجات هستند.از مجموع 3 بالگرد دوتای انها قبلن در عملیات مروارید شرکت یافته بودند همان هایی که از میانه جنگ نقش منبع تامین قطعات یدکی برای بالگردهای به خصوص برای نمونه ASW های IRINAبازی کرده بودند.چهارمین سی کینگ در کنار سی کینگ های دیگری که اورهال پایه ایی خود را دریافت می کنند هنوز تحت تعمیرات قرار دارد.
سر تعظیم بر شما عزیزان